Οι αλλαγές που σηματοδοτήθηκαν με την εγκαθίδρυση του ανεξάρτητου κράτους δεν αφορούσαν όλες τις όψεις της ελληνικής κοινωνίας με τους ίδιους τρόπους και στους ίδιους χρόνους. Αλλού οι τομές ήταν βαθιές και άμεσες, αλλού ο χρόνος των αλλαγών ήταν βραδύτερος, ενώ αλλού οι όποιες διαφοροποιήσεις ήταν σχεδόν ανεπαίσθητες. Στην τελευταία περίπτωση εντάσσεται και η θέση των γυναικών που διαφοροποιείται, ιδίως στα αστικά κέντρα. Πρόκειται για εξέλιξη που συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τον εκχρηματισμό της οικονομίας και τη διαμόρφωση νέων κοινωνικών στρωμάτων στις πόλεις, τα οποία οργανώνονται γύρω από τη μισθωτή εργασία. Από την άλλη, δημιουργήθηκαν σταδιακά και πάλι στις πόλεις οι συνθήκες για τη διαμόρφωση μιας γυναικείας συνείδησης και, συνακόλουθα, τη βαθμιαία ανάδυση ενός ιδιαίτερου γυναικείου λόγου μετά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Ενός λόγου που εγγράφεται στη συνολικότερη ανάπτυξη του κινήματος για τη χειραφέτηση των γυναικών στις κοινωνίες της Δύσης.

Στην ελληνική κοινωνία του 19ου αιώνα και ειδικά στην ύπαιθρο οι γυναίκες εξακολουθούσαν να εργάζονται στον αγροτικό τομέα. Η συμμετοχή τους στις παραγωγικές δραστηριότητες προσέδιδε στις γυναίκες αυτές ένα θετικό καθορισμό, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ήρετο η μειονεκτικότητα της θέσης τους. Στα αστικά κέντρα η σταδιακή κατίσχυση της μισθωτής εργασίας απέκοψε τις γυναίκες, ιδίως εκείνες των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων, από την παραγωγική διαδικασία. Πρόκειται για εξέλιξη που εγκλώβισε κυριολεκτικά τις γυναίκες αυτές στο εσωτερικό του σπιτιού και στις οικιακές ενασχολήσεις. Oι τελευταίες δε θεωρούνται παραγωγικές και δεν αποτιμώνται με χρηματικούς όρους. Συνακόλουθα, η θέση των γυναικών των ραγδαία αυξανόμενων μεσαίων και αστικών στρωμάτων ουσιαστικά επιδεινώνεται, καθώς οι γυναίκες αυτές στερήθηκαν των όποιων θετικών προσδιορισμών τους προσέδιδε η συμμετοχή στην παραγωγική διαδικασία. Η "ανακάλυψη" της μητρότητας, δηλαδή η θετική σημασιοδότηση του ρόλου της μητέρας εμφανίζεται την εποχή εκείνη και αφορά τις αποκλεισμένες από κάθε παραγωγική δραστηριότητα γυναίκες των πόλεων. H εκπαίδευση και η φιλανθρωπία στάθηκαν ένα προνομιακό πεδίο παρέμβασης για τις γυναίκες, ιδίως των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, εξόδου τους στο δημόσιο χώρο και προαγωγής της αλληλεγγύης μεταξύ των γυναικών.

Η αναζήτηση νέων, θετικά σημασιοδοτημένων κοινωνικών ρόλων και η ανάπτυξη ενός λόγου που διεκδίκησε την απάλειψη των δυσμενών διακρίσεων σε βάρος των γυναικών υπήρξε η βασική μέριμνα ενός κύκλου εγγράμματων γυναικών που εμφανίστηκε στα αστικά κέντρα μετά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Δυναμικότερη έκφραση αυτού του ρεύματος υπήρξε η Εφημερίς των Κυριών, ένα εβδομαδιαίο φύλλο με ιδιαίτερα υψηλή κυκλοφορία που εκδόθηκε από την Καλλιρρόη Παρρέν από το 1887 έως το 1907. Το έντυπο αυτό, που διατηρούσε σχέσεις με τις γυναικείες κινήσεις στον ευρωπαϊκό χώρο και αντιπροσωπεύτηκε σε σχετικά συνέδρια υπήρξε, ο πρώτος πυρήνας διαμόρφωσης μιας γυναικείας συνείδησης στην ελληνική κοινωνία.