Το πλήθος των θεσμών και η ετήσια εναλλαγή όσων ασκούσαν τις αρχές επέτρεπε τη συμμετοχή όλων σχεδόν των πολιτών στη διακυβέρνηση της πολιτείας και συντελούσε στην ανάπτυξη ενός βαθύτατου αισθήματος πολιτικής ευθύνης στα άτομα. Οι αθηναίοι πολίτες συγκροτημένοι στο σώμα της Εκκλησίας του δήμου "ασκούσαν το κράτος", δηλαδή την κυριαρχία ή την εξουσία και ήταν οι κύριοι υπεύθυνοι για την πιστή τήρηση των νόμων. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, η κυριαρχία του δήμου αποτελούσε ένα από τα τρία στοιχεία της δημοκρατίας που τη διέκριναν από τη μοναρχική διακυβέρνηση, ενώ τα άλλα δύο ήταν η εκλογή των αρχόντων με κλήρο και η υποχρέωσή τους να λογοδοτούν.

Η απόλυτη κυριαρχία του στην άσκηση όλων των εξουσιών περιέκλειε όμως και το σοβαρό κίνδυνο να φτάσει ο δήμος στην υπερβολή και στην αυθαιρεσία, εάν έμενε ανεξέλεγκτος ή εάν παρασυρόταν από τους δημαγωγούς. Για το λόγο αυτό προβλέφθηκαν ορισμένοι περιορισμοί στην εξουσία της Εκκλησίας, ο σημαντικότερος από τους οποίους ήταν η απαίτηση να μην αντιβαίνουν τα ψηφίσματά της στον ισχύοντα νόμο. Κατά τα τελευταία χρόνια του 5ου αιώνα π.Χ., καθιερώθηκαν ειδικές διαδικασίες για την αναθεώρηση και θέσπιση των νόμων, με τις οποίες όλες οι προτεινόμενες μεταβολές υποβάλλονταν αρχικά στους νομοθέτες, κυρίως για να περιοριστούν οι αιφνιδιαστικές ψηφοφορίες της Εκκλησίας, όπως για παράδειγμα εκείνες που είχαν οδηγήσει στις δύο ανατροπές της δημοκρατίας το 411/0 και το 404/3 π.Χ.

| εισαγωγή | πολιτική εξέλιξη της κλασικής Αθήνας | Αθηναϊκό πολίτευμα | πρόσωπα |	Κλασική Εποχή
Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους. Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.