Τώρα εσείς τι καταλαβαίνετε από αυτό το μυστηριώδη τίτλο; Ότι θα περιπλανηθείτε στις σκοτεινές... παραγράφους μιας αστυνομικής περιπέτειας; Ότι θα διαβάσετε την αποκλειστική συνέντευξη ενός ήρωα που πρωταγωνιστεί σε κόμικ; Ή ότι εγώ, η φίλη σας η Δανάη, έχω επειγόντως ανάγκη από... διακοπές; Σας διαβεβαιώνω πως τίποτα απ’ όλα αυτά δε συμβαίνει. Απλώς, πλησιάζουν οι γιορτές, αρχίζει μια καινούργια έκθεση για το θέατρο και πολύ ενδιαφέροντα εκπαιδευτικά προγράμματα στον «Ελληνικό Κόσμο» και δεν είχα ετοιμάσει ακόμη το σχετικό άρθρο για την εφημερίδα μας. «Τι να γράψω πάλι, πώς να... ξεσηκώσω τα ΙΜΕάκια;», συλλογιζόμουν. Ώσπου με έπιασε πονοκέφαλος και νύστα και η απάντηση στο βασανιστικό αυτό ερώτημα ήρθε στ’ όνειρό μου και μάλιστα με τον πλέον πρωτότυπο τρόπο: μασκοφορεμένη!

ΜΑΣΚΑ: Δανάη, σταμάτα, επιτέλους να στριφογυρίζεις. Έκανες άνω-κάτω τα κλινοσκεπάσματα!

ΔΑΝΑΗ: Μμμμ, χρρ, τι... ποιος με γαργαλάει;... Μαμά μου, ένα τέρας!

ΜΑΣΚΑ: Όσο εγώ είμαι «ένα τέρας», άλλο τόσο εσύ είσαι κοπανιστός αέρας!

ΔΑΝΑΗ: Μου έκοψες τη χολή! Τι είσαι, δηλαδή;

ΜΑΣΚΑ: Μάσκα «Λασπανθρώπου», από αυτές που μια ακούραστη δημοσιογράφος σαν εσένα μπορεί να συναντήσει στην Ασία, την Αμαζονία ή την Αφρική.

ΔΑΝΑΗ: Και πότε ακριβώς την παθαίνει την καρδιακή προσβολή; Πριν ή μετά τη συνάντηση αυτή;

ΜΑΣΚΑ: Είναι αλήθεια ότι η αποστολή μου, όπως και πολλών άλλων πρωτόγονων μασκών, ήταν να τρομοκρατούμε τους εχθρούς της φυλής και να ξορκίζουμε τους δαίμονες του κακού. Αλλά, ηρέμησε, η επίσκεψή μου έχει εκπαιδευτικό σκοπό.

ΔΑΝΑΗ: Τώρα ησύχασα! Ας θεωρήσω ότι είχα μια επίσκεψη. Θα πάρετε ένα νεραντζάκι γλυκό; Μα... τι έγινε κι αλλάξατε πάλι πρόσωπο;

ΜΑΣΚΑ: Πώς σου φαίνεται αυτή η εντυπωσιακή μάσκα που πρωταγωνιστούσε σε τελετές για τη γονιμότητα και τον κύκλο της ζωής;

ΔΑΝΑΗ: Καταπληκτική! Δεν παριστάνει ούτε άνθρωπο ούτε ζώο αλλά ένα ανακάτεμα χαρακτηριστικών και των δυο. Σίγουρα κάτι θα συμβόλιζε αυτό...

ΜΑΣΚΑ: Σωστά! Οι πρωτόγονες φυλές πίστευαν ότι, φορώντας μάσκες που συνδύαζαν ανθρώπινα με χαρακτηριστικά ζώων, ενώνονται με όλα τα πλάσματα της φύσης. Ξέρεις ότι οι άνθρωποι που έβγαιναν για κυνήγι τότε φορούσαν μάσκες με χαρακτηριστικά ζώων, για να παραπλανούν και να φοβίζουν τα θηράματά τους;

ΔΑΝΑΗ: Τέλεια! Φαντάζομαι ένα σύγχρονο κυνηγό να φοράει μάσκα λύκου και να τριγυρνάει στο δάσος φωνάζοντας ουουου! Θα γελάσει και το παρδαλό κατσίκι! Αλήθεια, πώς τις έφτιαχναν αυτές τις μάσκες;

ΜΑΣΚΑ: Με φυσικά υλικά: ξύλο, φλοιούς, φύλλα, δέρματα, πηλό, φτερά, κελύφη, ελεφαντόδοντο, χαλκό, σίδερο, χρυσό, γυαλί, χάντρες και πολλή φαντασία.

ΔΑΝΑΗ: Σίγουρα θα παρίσταναν θεούς και μακρινούς προγόνους κι όχι τον ξάδερφο από τα Πετράλωνα ή την «ποπ σταρ» της διπλανής πόρτας!

ΜΑΣΚΑ: Ακριβώς, αλλά και διάφορα ζώα, τον ήλιο, ξακουστούς ηγεμόνες. Δεν τις φορούσαν μόνο στο πρόσωπο, αλλά και στα χέρια, το λαιμό, την κοιλιά. Οι μάσκες των ιθαγενών είναι σύμβολα αθανασίας, άμεσα συνδεδεμένα με τους μύθους, την ιστορία και τη θρησκεία κάθε φυλής.

ΔΑΝΑΗ: Πόσο σοφοί ήταν αυτοί οι άνθρωποι! Μα πότε πρόλαβες κι άλλαξες πάλι όψη;

ΜΑΣΚΑ: Μη μου πεις ότι δεν αναγνωρίζεις αυτή τη μάσκα, γιατί θα πέσει ο κεραυνός του Δία να σε κάψει!

ΔΑΝΑΗ: Εμένα, που παίρνω με το τσουβάλι τα «άριστα» στα φιλολογικά μαθήματα; Με προσβάλεις! Μόλις φόρεσες την αρχαία ελληνική μάσκα, παγκόσμιο, σήμερα, σύμβολο του θεάτρου. Η χρήση της ξεκίνησε από τις τελετές προς τιμήν του θεού Διονύσου, με τους Σάτυρους και τις Μαινάδες, που κρασοπίνοντας και χοροπηδώντας ξέφρενα έβγαιναν πραγματικά... εκτός εαυτού!

ΜΑΣΚΑ: Ξέρεις πόσων ειδών ήταν αυτές οι περίφημες μάσκες, όταν πλέον καθιερώθηκαν ως απαραίτητα στοιχεία του αρχαιοελληνικού δράματος;

ΔΑΝΑΗ: Δύο, οι κωμικές και οι τραγικές. Φτιάχνονταν από δέρμα, πηλό, ξύλο ή ύφασμα και συμπληρώνονταν από περούκες. Είχαν μικρές τρύπες στη θέση των ολοστρόγγυλων, αυγουλωτών ματιών τους και υπερυψωμένο μέτωπο, για να κάνουν τους ηθοποιούς να φαίνονται ακόμη πιο εντυπωσιακοί, αφού παρίσταναν θεούς, βασιλιάδες και ήρωες και... Mα πού εξαφανίστηκες πάλι;

ΜΑΣΚΑ: Σενιόρα Δανάη, θα μου χαρίσετε αυτή την ταραντέλα;

ΔΑΝΑΗ: Καλέ, πότε μεταμορφώθηκες σε Βενετσιάνο δόγη; Πολιτισμικό σοκ θα πάθω σήμερα μ’ εσένα!

ΜΑΣΚΑ: Σε προσκαλώ στη Βενετία, την πόλη με τις γόνδολες, τους δαιμόνιους εμπόρους και τους μυστηριώδεις μασκοφόρους! Εδώ η μάσκα είναι φιλοσοφία και τρόπος ζωής! Στο Μεσαίωνα, αλλά και στην Αναγέννηση, χάριζε ανωνυμία και κάλυπτε ίντριγκες, συνομωσίες, κρυφούς έρωτες και άλλες αμαρτωλές υποθέσεις...

ΔΑΝΑΗ: Εγώ πάντα το έλεγα ότι οι Βενετσιάνοι ήταν πονηρόφατσες! Κάπου διάβασα ότι τόσο πολύ το είχαν παρακάνει, που οι ηγεμόνες τους ψήφισαν και νόμο... μασκοαπαγόρευσης!

ΜΑΣΚΑ: Το 1608 το Συμβούλιο των Δέκα απαγόρευσε εντελώς τη χρήση της μάσκας. Η τιμωρία για τους παραβάτες ήταν πολύ σκληρή: από φυλάκιση και καταναγκαστικά έργα στις γαλέρες, μέχρι τσουχτερά πρόστιμα και απαγόρευση εισόδου στη χώρα!

ΔΑΝΑΗ: Μου αρέσουν, ωστόσο, πάρα πολύ οι μάσκες του Αρλεκίνου και της Κολομπίνας!

ΜΑΣΚΑ: Είναι οι πιο αγαπητές, εμπνευσμένες από τους χαρακτήρες της Commedia dell’ Arte. Το φημισμένο καρναβάλι της Βενετίας αναβίωσε μόλις το 1979!

ΔΑΝΑΗ: Δεν πιστεύω στα μάτια μου! Στ’ αλήθεια, είσαι μεγάλος μασκαράς! Τι παριστάνεις τώρα, την αλεπού στο παζάρι;

ΜΑΣΚΑ: Ναι, αλλά όχι οποιαδήποτε αλεπού. Αυτή είναι μία από τις πιο διαδεδομένες μάσκες του Ιαπωνικού Θεάτρου Νο. Για να μην σε ξανατρομάξω, απέφυγα να βάλω τη μάσκα του κερασφόρου δαίμονα, με το φοβερό τρίτο μάτι!

ΔΑΝΑΗ: Σου είμαι υπόχρεη! Πάντως, απ’ ό,τι ξέρω, οι περισσότερες μάσκες του Θεάτρου Νο έχουν ευγενικές μορφές. Αλλά στάσου και θα δεις τι θα πάθεις!

ΜΑΣΚΑ: Δανάη, ησύχασε! Τι σ’ έπιασε και τσιμπάς το μαξιλάρι σου με το μολύβι;

ΔΑΝΑΗ: Πίσω και σ’ έφαγα! Αυτό δεν είναι μολύβι, αλλά ξίφος. Κι εγώ δεν είμαι η Δανάη, αλλά ο Ζορό! Δε γλιτώνεις, ακόμη κι αν φορέσεις τη μάσκα των 7 Σαμουράι! Κι αν δεν υποταχτείς στο Ζορό, έχω εφεδρικές τις μάσκες του Μπάτμαν και του Σπάιντερμαν! Έτσι, για να ξέρεις ότι και η σύγχρονη εποχή διαθέτει τις μάσκες και τους μασκοφόρους της...

ΜΑΣΚΑ: Ουδείς το αμφισβήτησε. Αλλά μου φαίνεται ότι ξέχασες πως όλα αυτά δεν είναι παρά ένα όνειρο! Ξύπνα τώρα και ξαναγίνε μια άτακτη, αλλά επιμελής, μαθήτρια. Ήρθε η ώρα να πας στον «Ελληνικό Κόσμο», στην αίθουσα Β' του Κτηρίου 7. Θα σε περιμένω στην έκθεση με θέμα τη μαγική τέχνη του θεάτρου!