|
Πανελλήνιος και Εθνικός
Ο Πανελλήνιος Γυμναστικός Σύλλογος είναι ένα από τα παλαιότερα
ελληνικά αθλητικά σωματεία. Ιδρύθηκε το 1891 από μια ομάδα
γυμναστών που δραστηριοποιούνταν στο Κεντρικό Γυμναστήριο
γύρω  από
τον Ιωάννη Φωκιανό στα τέλη της δεκαετίας του '80. Εκεί διοργανώθηκαν
οι αγώνες του Πανελληνίου το 1891 και το 1893, που είναι και
οι πρώτοι αθλητικοί αγώνες που οργανώθηκαν από κάποιο σωματείο.
Η δράση του Πανελληνίου στις αρχές της δεκαετίας του 1890
και η έλλειψη άλλης οργανωμένης αθλητικής κίνησης είχαν ως
αποτέλεσμα την παρουσία του Πανελληνίου ως εκπροσώπου της
Ελλάδας στο Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο που διοργανώθηκε στο
Παρίσι το 1894 από τον Pierre de Coubertin με στόχο τη διοργάνωση
των Ολυμπιακών Αγώνων. Αμέσως μετά τους Αγώνες η διοίκηση
του Πανελληνίου πρωταγωνίστησε στη συγκρότηση του ΣΕΑΓΣ, καθώς
και στη διοργάνωση αθλητικών αγώνων, όπως ήταν τα Σωτήρια
(1899, 1902) και τα Παναθήναια (σε συνεργασία με τον Εθνικό)
τη δεκαετία του 1920.
Ο Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος ιδρύθηκε το 1893 από μέλη του
Πανελληνίου που αποχώρησαν και δημιούργησαν το δικό τους σωματείο,
μεταξύ των οποίων ήταν και ο Ιωάννης Χρυσάφης. Δύο χρόνια
αργότερα, ο Εθνικός διοργάνωσε τους δικούς του αθλητικούς
αγώνες, τα Τήνια, που αποτέλεσαν σταθμό στις απαρχές του ελληνικού
αθλητισμού,  καθώς
ήταν οι πρώτοι στους οποίους συμμετείχαν αθλητές από διαφορετικά
σωματεία που δραστηριοποιούνταν εντός και εκτός των συνόρων
του ελληνικού κράτους. Το 1897 το ίδιο σωματείο οργάνωσε τους
πρώτους αγώνες παίδων και εφήβων.
Τα μέλη των δύο συλλόγων προέρχονταν από τα μεσαία και ανώτερα στρώματα της πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους και οι διοικήσεις τους ανήκαν στις πνευματικές, οικονομικές και πολιτικές ελίτ της ελληνικής κοινωνίας. Δεν είναι τυχαία άλλωστε η προστασία και η εύνοια που τους παρασχέθηκε από μέλη της βασιλικής οικογένειας. Ταυτόχρονα, η εγγραφή κάποιου ως μέλους δεν περιοριζόταν από οικονομικούς ή άλλους κοινωνικούς φραγμούς, κάτι που συνέβαινε με συλλόγους που καλλιεργούσαν ειδικά αθλήματα, όπως για παράδειγμα το τένις, η ιππασία, η ξιφασκία, η κωπηλασία, τα οποία συγκέντρωναν μια πιο κλειστή ομάδα προερχόμενη αποκλειστικά από τις κοινωνικές ελίτ.
Τόσο ο Πανελλήνιος όσο και ο Εθνικός επικεντρώθηκαν αρχικά στα αγωνίσματα της γυμναστικής και του στίβου. Σταδιακά ενέταξαν στη δραστηριότητά τους και άλλα αθλήματα, όπως η πάλη και η άρση βαρών, καθώς και τα νεότερα ομαδικά αθλήματα. Οι δύο σύλλογοι υπήρξαν ιδρυτικά μέλη του ΣΕΑΓΣ και προσπάθησαν κατά καιρούς να ελέγξουν τα όργανά του, γεγονός που οδήγησε κάποτε στην προσωρινή αποχώρησή τους από το Σύνδεσμο. Αυτό συνέβη το 1902 με τον Πανελλήνιο και το 1910 με τον Εθνικό. Η δράση των δύο σωματείων εξακολουθεί έως σήμερα, με τον Πανελλήνιο να συνεχίζει να διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο τόσο στα Πανελλήνια Πρωταθλήματα, όσο και στη διοργάνωση σημαντικών διεθνούς χαρακτήρα αθλητικών αγώνων που οργανώνονται προς τιμήν του ολυμπιονίκη (1908, 1912) Κωστή Τσικλητήρα.
|
