|
|
|
καθολικό: ο κεντρικός ναός των μοναστικών συγκροτημάτων.
Kaikaus A': Σουλτάνος του Ικονίου (1210-20).
Kaikaus B': Σουλτάνος του Ικονίου (1246-57).
Kalenderhane Camii: Ναός στην Κωνσταντινούπολη που χρονολογείται
στο 12ο αιώνα. Παλαιότερα ταυτιζόταν εσφαλμένα με το καθολικό της Μονής
του Ακαταλήπτου Χριστού. Η βυζαντινή του ονομασία δεν είναι ακόμη γνωστή.
Κάλλιστος Α': Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1350-53 και 1355-64)
και διάδοχος του Ισίδωρου Α'. Διακρίθηκε για την αρετή και την εκκλησιαστική
του δράση.
Καλογιάννης ή Ιωαννίτζης: Βούλγαρος ηγεμόνας (1197-1207). Αυτοαποκαλούνταν
"Ρωμαιοκτόνος" λόγω της σκληρότητάς του προς τους Βυζαντινούς που με τη
σειρά τους τον ονόμαζαν "Σκυλοϊωάννη".
καπνικό: φόρος εστίας, οικιακός.
καρδινάλιος: τίτλος ανώτερων κληρικών της Δυτικής Εκκλησίας.
Καρδινάλιος Βησσαρίων (περίπου 1399/1400-1472): Έλληνας ουμανιστής λόγιος
και θεολόγος εκπατρισμένος στην Ιταλία και καρδινάλιος (1439-1472). Σπούδασε
στην Κωνσταντινούπολη και το Μυστρά με τον Ιωάννη Χορτασμένο και τον Πλήθωνα.
Όταν ήταν μητροπολίτης Νικαίας πήγε στη Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας ως
αρχηγός των ενωτικών. Αργότερα έγινε καθολικός και καρδινάλιος και συνέχισε
την καριέρα του στην Ιταλία. Υπήρξε σημαντικός λόγιος με πλούσιο συγγραφικό
έργο (θεολογικές πραγματείες, εγκώμια και ρητορικά έργα), ενώ στη Ρώμη
ηγήθηκε μιας Ακαδημίας που παρήγαγε νέες και ακριβέστερες μεταφράσεις
έργων αρχαίων ελλήνων συγγραφέων. Τα προσωπικά του χειρόγραφα τα χάρισε
στη Mαρκιανή Bιβλιοθήκη της Βενετίας της οποίας αποτέλεσαν και την αρχική
βάση. Πήρε επίσης μέρος στη διαμάχη αριστοτελιστών και πλατωνιστών των
μέσων του 15ου αιώνα από μια μετριοπαθή θέση ως το θάνατό του.
Κάρολος Στ' ο Πολυφίλητος ή Τρελός: Βασιλιάς της Γαλλίας (1380-1422).
Κάρολος Α' Ανδεγαυός: Βασιλιάς της Νεαπόλης (1265-84) και γιος
του Λουδοβίκου Η' της Γαλλίας, ιδρυτή της δυναστείας των Ανζού. Εκτόπισε
τους Hohenstaufen από το θρόνο της Νεάπολης. Υπήρξε κύριος υποστηρικτής της αποκατάστασης
της λατινικής αυτοκρατορίας της Κωνσταντινούπολης και βασικός αντίπαλος
του Μιχαήλ Η'. Η επανάσταση όμως του Σικελικού Εσπερινού και το 1282 κατέλυσε
τη γαλλική κυριαρχία στο βασίλειο της Νεάπολης. Ο Κάρολος πέθανε λίγο
αργότερα, το 1285.
Καταλανική Εταιρεία: Στρατιωτική οργάνωση που συστήθηκε στην Καταλανία
το 13ο αιώνα από εμπειροπόλεμους Καταλανούς και ενισχύθηκε με την προσχώρηση
διάφορων τυχοδιωκτών. Υπηρετούσαν ως μισθοφόροι σε διάφορους ηγεμόνες
και στο βυζαντινό αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β'. Αφού επαναστάτησαν και λεηλάτησαν
τη Θράκη, τη Μακεδονία και τη Θεσσαλία κατέβηκαν στην ανατολική Ελλάδα
το 1311 και εγκαταστάθηκαν εκεί ως το 1387.
κατεπανία: μια έκταση την οποία συνήθως συνιστούσε μια πόλη με
τη γύρω της περιοχή.
κατεπάνω: διοικητής κατεπανίας.
Καφφάς: πρόκειται για την αρχαία Θεοδοσία, πόλη σε στρατηγική τοποθεσία
στη νοτιοανατολική ακτή της Κριμαίας, δηλαδή ανάμεσα στον Εύξεινο Πόντο
και την Αζοφική Θάλασσα. Περίπου το 1266 οι Γενουάτες ίδρυσαν εκεί αποικία
που γρήγορα εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο εμπορικό κέντρο της ανατολικής Ευρώπης.
κεραμοπλαστικός διάκοσμος: η διακόσμηση των εξωτερικών τοίχων των
βυζαντινών ναών, που αποτελείται από πλίνθους τοποθετημένους μέσα στο
κονίαμα σε διάφορα σχήματα και συνδυασμούς.
Kilise Camii: Η βυζαντινή αφιέρωση του ναού δεν είναι γνωστή, ίσως
Άγιος Θεόδωρος. Κτίσμα του 11ου αιώνα, στο οποίο γύρω στο 1300 προστέθηκε
εξωνάρθηκας και διακοσμήθηκε με ψηφιδωτά.
κλίτος: το τμήμα του κυρίως ναού μιας εκκλησίας, το οποίο ορίζουν
οι εσωτερικές σειρές στηριγμάτων του, πεσσών ή κιονών.
κόγχη: εσοχή σε τοίχο ημικυκλικής τομής.
Κόζιμο των Μεδίκων (Cosimo de Medici): Μέλος της οικογένειας των
Μεδίκων, ιταλών αστών που κυβέρνησαν τη Φλωρεντία και αργότερα την Τοσκάνη
κατά το μεγαλύτερο μέρος της περιόδου 1434 με 1737. Ίδρυσε και οργάνωσε
την Πλατωνική Ακαδημία (Accademia Platonica) στη Φλωρεντία το 1442 με
εισήγηση των καρδιναλίων Βησσαρίωνα και Γεώργιου Γεμιστού Πλήθωνα.
κομμέρκιο: τελωνειακός φόρος για τα εμπορεύματα.
Κομνηνοδούκες: Ονομάζονται έτσι οι ηγεμόνες της Ηπείρου, γιατί
κατάγονται από τις δύο σημαντικές οικογένειες του βυζαντινού θρόνου, τους
Κομνηνούς και τους Δούκες.
Κομνηνοί: Αριστοκρατική οικογένεια του Βυζαντίου από την οπoία
προήλθε η δυναστεία που κυβέρνησε την αυτοκρατορία από το 1081 μέχρι το
1185.
Κουμάνοι: Νομαδικός λαός τουρκικής καταγωγής. Μετακινήθηκαν γύρω
στο 10ο αιώνα από τα Νότια της Κασπίας προς τα Βορειοδυτικά. Από τον 11ο
αιώνα άρχισαν επιδρομές και προς τα βυζαντινά εδάφη.
κράλης (kralj): σλαβικός τίτλος που υποδηλώνει το βασιλιά ή τον
ηγεμόνα.
κώδικας: το βυζαντινό βιβλίο -στον τύπο του σημερινού- που φτιαχνόταν
από φύλλα παπύρου, περγαμηνής ή χαρτιού και χρησίμευε για την αντιγραφή
κειμένων. Έφερε οριζόντιες γραμμές για να οδηγεί τη γραφή (όπως το σημερινό
τετράδιο) και ονομαζόταν επίσης δέλτος, πυκτίον ή τεύχος.
Κωνσταντίνος Tich: Βούλγαρος τσάρος (1257-77).
Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος: Ο τελευταίος βυζαντινός αυτοκράτορας
(1448-53). Η ηρωϊκή αντίστασή του κατά των Οθωμανών σφράγισε τις ύστατες
στιγμές της βυζαντινής αυτοκρατορίας.
|