 |
|
 |
Οικονομία-Στρατός
Ανδρόνικος Β'
παρέλαβε μια αυτοκρατορία που εμφάνιζε πολλά συμπτώματα
παρακμής. Η εξασθένιση ήταν ιδιαιτέρως έκδηλη στον τομέα των οικονομικών,
από τον οποίο εξαρτιώταν και ο στρατιωτικός, πολιτικός και κοινωνικός
τομέας γενικότερα. Οι συνεχείς προσπάθειες του
Μιχαήλ Η'
να αντιμετωπίσει
τα επιθετικά σχέδια των Δυτικών κατά του Βυζαντίου είχαν ως αποτέλεσμα
να εξαντληθούν τα οικονομικά αποθέματα της αυτοκρατορίας. Ο μισθοφορικός
στρατός που συντηρούσε αποτελούσε αβάσταχτο βάρος για τους φορολογουμένους.
Έπρεπε λοιπόν να μειωθούν ριζικά οι στρατιωτικές δυνάμεις. Οι ιππείς περιορίστηκαν
σε τρεις χιλιάδες, ενώ ο στόλος διαλύθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου.
Αποτέλεσμα
της κατάργησης του στόλου ήταν η ναυτική εξάρτηση του κράτους από τη Γένουα
προς την οποία έδειξε ιδιαίτερη εύνοια ο Ανδρόνικος Β'. Τις ελλείψεις
στην άμυνα προσπάθησε να καλύψει με ετήσιες χορηγίες στους εχθρούς του
κράτους, ενώ για να αντιμετωπίσει την οικονομική ένδεια έλαβε δραστικά
μέτρα. Περιόρισε τα φορολογικά προνόμια των μεγαλογαιοκτημόνων, αύξησε
τους φόρους και εισήγαγε νέο φόρο σε είδος, το σιτόκριθο. Με τα μέτρα
αυτά κατάφερε να αυξήσει τα έσοδα του κράτους σε 1.000.000
υπέρπυρα.
Παρόλο που επρόκειτο για ποσό πολύ μικρό σε σχέση με τα έσοδα από την φορολογία
στους προηγούμενους αιώνες ήταν υπέρογκο για τις δυνατότητες των μικρών
και μεσαίων φορολογουμένων. Την κατάσταση επιδείνωσε η νόθευση του βυζαντινού
νομίσματος που προκάλεσε την αύξηση των τιμών και επιβάρυνε ακόμη περισσότερο
τη θέση των λαϊκών τάξεων. Η γενική εξασθένιση του κράτους προκάλεσε επιπλέον
την όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων και ευνόησε τη δημιουργία κεντρόφυγων
τάσεων, που δεν πρέπει ωστόσο να σχετισθούν με ανάλογα δυτικά φαινόμενα.
Μεταρρυθμιστική προσπάθεια του Ανδρόνικου Β' στον τομέα της δικαιοσύνης
το 1296 δεν έφερε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Δες επίσης : Φορολογία - φόροι
|
