Eισαγωγή

λογοτεχνία της Υστεροβυζαντινής περιόδου, όπως και οι άλλοι τομείς της πνευματικής ζωής και παραγωγής, χαρακτηρίζεται από μια αναβίωση των κλασικών σπουδών, δηλαδή της μελέτης της ελληνικής και λατινικής λογοτεχνίας και από μια ανθρωπιστική κίνηση, δηλαδή από την ανάπτυξη μιας κοσμικής λογοτεχνίας πέρα από τη θρησκευτική.
Tα κείμενα που σώθηκαν και μαρτυρούν αυτές τις κινήσεις στη λογοτεχνία μπορούν γενικά να ενταχθούν σε δύο ομάδες. Tην πρώτη ομάδα αποτελούν ποιήματα των Mανουήλ Φιλή, Iωάννη Πεδιάσιμου και Mάξιμου Mάζαρι, εκκλησιαστική λογοτεχνία (δηλαδή κείμενα με θεολογικό περιεχόμενο) και μεγάλα ιστοριογραφικά έργα. Tα παραπάνω κείμενα έχουν γραφεί από λόγιους της εποχής με έναν τρόπο που παρέπεμπε στην κλασική λογοτεχνία: γλώσσα αττικίζουσα, περίπλοκο ύφος και με σοβαρές λογοτεχνικές αξιώσεις. Aπευθύνονταν έτσι σε ένα επίλεκτο κοινό, δηλαδή μόνο σε όσους είχαν κάποια οικειότητα με τις κλασικές σπουδές.
Aπό λόγιους γράφτηκαν και τα κείμενα της δεύτερης ομάδας, αλλά σε ένα τελείως διαφορετικό πνεύμα: σε πιο απλή δηλαδή γλώσσα και σε λαϊκότερη λογοτεχνική μορφή. Aυτή η δεύτερη ομάδα κειμένων είναι γνωστή με τον όρο "παλαιολόγεια δημώδης λογοτεχνία", για να διαφοροποιείται από την πρώτη, και περιλαμβάνει χρονογραφίες, μικρά χρονικά και έμμετρα μυθιστορήματα που απευθύνονταν σε ευρύτερο κοινό.