Wittmer, ’ποψη της Αθήνας του 1833 από τον Ιλισσό.
Υδατογραφία 0,24x0,39 μ.
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
Fotopoulos, D., Delivorrias, A., Greece at the Benaki Museum, Benaki Museum, Athens 1997, σ. 573, εικ. 1007.
© Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα.

Εικόνα της Τρίπολης. Ως την Επανάσταση η Τριπολιτσά αποτελούσε το σημαντικότερο διοικητικό, στρατιωτικό και οικονομικό κέντρο στην Πελοπόννησο. Η παρακμή της όπως και των άλλων τοπικών κέντρων εξουσίας κατά το 19ο αιώνα συνδέεται με την κατίσχυση των συγκεντρωτικών μηχανισμών του σύγχρονου κράτους.
Λιθογραφία του St. Aulaire.
Μαρκεζίνης, Σ., Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος 1828-1964: Η Αναγέννηση της Ελλάδας 1828-1864, τ. Α', Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 1967, σ. 274.
© Σ. Μαρκεζίνης.

Έλληνες ληστές που μεταφέρονται αιχμάλωτοι στην Αθήνα. Δημοσιεύτηκε στα Εικονογραφημένα Νέα του Λονδίνου το Μάιο του 1870.
Nicolas, A., 1842-1885: Ελλάδα Ιστορική Εικονογραφημένη. Μια πλήρης συλλογή ιστορικών τοπογραφικών και καλλιτεχνικών ντοκουμέντων με 280 γκραβούρες εποχής, Αθήνα 1984, σ. 103.
© A. Nicolas.

Ο Νικόλαος Κασομούλης (1795-1872).
Έλαβε μέρος στην Επανάσταση και κατέλαβε στρατιωτικά αξιώματα τόσο κατά την καποδιστριακή όσο και κατά την οθωνική περίοδο. Συμμετείχε στην καταστολή των εξεγέρσεων το 1836, για την οποία δίνει πολύτιμες πληροφορίες στο Ημερολόγιο. Συνέγραψε τα απομνημονεύματά του με τίτλο Στρατιωτικά Ενθυμήματα.
Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τ. Δ', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1991, σ. 329.
© Εκδοτική Αθηνών.

Ο Νικήτας Σταματελόπουλος (1787-1849).
Υπήρξε οπλαρχηγός από την Πελοπόννησο, συγγενής του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και στενός συνεργάτης του. Παρότι αθωώθηκε στη δίκη της "Φιλορθοδόξου Εταιρείας" ο Όθωνας διέταξε τον περιορισμό του στην Αίγινα, όπου και έμεινε ως το Σεπτέμβριο του 1841.
Αθήνα, Αρχείο Προσωπογραφιών Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
© Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα.

Η πλατεία Κλαυθμώνος με το Νομισματοκοπείο.
Σύμφωνα με μια εκδοχή το όνομα της πλατείας οφείλεται στο θρήνο (κλαυθμό) των δημόσιων υπαλλήλων. Οι τελευταίοι φαίνεται ότι συγκεντρώνονταν εκεί μετά την απόλυσή τους που συνόδευε τις κυβερνητικές μεταβολές.
Τραυλός, Ι., Μανουσάκης, Γ., Νεοκλασσική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα, Εκδόσεις της Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα 1967, σ. 94.
© Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος.

Οι θρησκευτικές γιορτές και τα πανηγύρια ήταν μια ευκαιρία για τη σύναψη δεσμών συγγένειας. Αδελφοποιήσεις, κουμπαριές ακόμη και συμφωνίες γάμων οριστικοποιούνταν και ανακοινώνονταν, ώστε όλοι να γνωρίζουν τη νεοσυσταθείσα συμμαχία. Στην εικόνα πανηγύρι στη Θήβα.
Κολιόπουλος, Γ., Ληστές: Η Κεντρική Ελλάδα στα μέσα του 19ου αιώνα, Εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1998.
© Εκδόσεις Ερμής.

Συγκροτημένα στη βάση των δεσμών συγγένειας τα δίκτυα προστασίας αποτέλεσαν μια από τις στρατηγικές προσαρμογής που αναπτύχθηκαν σε παραδοσιακά περιβάλλοντα όπως αυτά των ημινομάδων κτηνοτρόφων.
Κολιόπουλος, Γ., Ληστές: Η Κεντρική Ελλάδα στα μέσα του 19ου αιώνα, Εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1998.
© Εκδόσεις Ερμής.

Η διάρθρωση της γενικής εκπαίδευσης κατά τα έτη 1833-37.
Χριστόπουλος, Γ. (εκδ), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Νεώτερος Ελληνισμός από 1833 ως 1881, τ. ΙΓ', Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1977, σ. 491.
© Εκδοτική Αθηνών.

Το κτήριο της Ιονίου Ακαδημίας.
Καθημερινή, Επτά Ημέρες, 24 Μαΐου 1998, σ. 6.
© Μουσείο Σολωμού, Κέρκυρα.

Ο Ιάκωβος Φαλμεράγιερ (1790-1861).
Αθήνα, Αρχείο Προσωπογραφιών Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
© Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα.

Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος (1815-1881).
Το τριμερές σχήμα στην ελληνική ιστορία που εισηγήθηκε αποτέλεσε τη βάση του νεοελληνικού ιστορισμού.
Αθήνα, Αρχείο Προσωπογραφιών Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.
© Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών- Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Αθήνα.

Το εξώφυλλο της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους: Από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των νεωτέρων του Κωνσταντίνου Παπαρηγόπουλου, τ. Α', Αθήνα 1865.
Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α.
Πορτόλος, Δ., Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η Εποχή του, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1996, σ. 174 , εικ. 347.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα.

Ο Μακρυγιάννης (1797-1864).
Παρωνύμιο του Ιωάννη Τριανταφυλλοδημήτρη. Καταγόταν από τη Ρούμελη. Πριν από την Επανάσταση υπήρξε έμπορος στην περιοχή της Άρτας όπου συνδέθηκε με τον καπετάνιο Μπακόλα. Στη διάρκεια της Επανάστασης υπήρξε από τους πιστούς οπλαρχηγούς στη διοίκηση, γεγονός που τον βοήθησε να αναδειχθεί και να καταλάβει στρατιωτικά αξιώματα. Η ανακάλυψη των Απομνημονευμάτων του στις αρχές του 20ού αιώνα ενέπνευσε τη γενιά του 1930 για μια νέα θεώρηση της ελληνικότητας. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε ένα δεύτερο χειρόγραφο κείμενο που εκδόθηκε με τον τίτλο Οράματα και Θάματα.
Αθήνα, Πολεμικό Μουσείο.
© Πολεμικό Μουσείο, Αθήνα.

Ο Κανέλλος Δεληγιάννης (1780-1862).
Υπήρξε γόνος μιας από τις σημαντικότερες οικογένειες προυχόντων της Πελοποννήσου. Στα απομνημονεύματά του τονίζει τη συμμετοχή και το ρόλο των προυχόντων στη διάρκεια της Επανάστασης, στην οποία πρωταγωνίστησε ο ίδιος και η οικογένειά του.
Αθήνα, Εθνικό Ίστορικό Μουσείο.
Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τ. 3, Αθήνα 1990, σ. 253.
© Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.

Ο Παπουλάκος (1780-1861)
καταγόταν από την επαρχία Καλαβρύτων. Στα τέλη της δεκαετίας του 1840 εμφανίστηκε στην περιοχή ως καλόγερος με το όνομα Χριστόφορος . Το κήρυγμά του στις αρχές της δεκαετίας του 1850 προκάλεσε κοινωνική ένταση στην Πελοπόννησο, καθώς χιλιάδες πιστών τον ακολουθούσαν, ενώ θερμές ήταν οι υποδοχές όπου πήγαινε. Το απότελεσμα ήταν η σύλληψή του και ο περιορισμός του στη μονή Παναχράντου στην Άνδρο όπου έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του.
’γιο Όρος, Μονή Αγίου Γρηγορίου του Σιναίτου.
Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, τ. 8 , Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1991, σ. 165.
© Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους, Άθως.

Το εξώφυλλο της σατιρικής εφημερίδας Ραμπαγάς της 8ης Σεπτεμβρίου 1888. Η εφημερίδα εκδόθηκε στα 1878 από τους κωνσταντινοπολίτες δημοσιογράφους Κλεάνθη Τριαντάφυλλο και Βλάση Γαβριηλίδη, τον μετέπειτα εκδότη της Ακρόπολης. Πίσω από τους σατιρικούς τίτλους του Ραμπαγά βρίσκονται συχνά νέοι ποιητές της εποχής, όπως ο Παλαμάς και ο Δροσίνης.
Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α.
Πορτόλος, Δ., Ο Χαρίλαος Τρικούπης και η εποχή του, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1996, σ. 190.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα.

Εικόνα του Λαυρίου. Οι απεργίες που πραγματοποιήθηκαν στο Λαύριο στις δεκαετίες του 1880 και του 1890 υπήρξαν οι πρώτες σημαντικές εργατικές κινητοποιήσεις στο ελληνικό κράτος.
Αγριαντώνη, Χ., Μπελαβίλας, Ν., Ιστορικός Βιομηχανικός Εξοπλισμός στην Ελλάδα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Ε.Μ.Π.- Εκδόσεις Οδυσσέας, Αθήνα 1998, σ. 110.
© Εκδόσεις Οδυσσέας.

Η Καλλιρόη Παρρέν (1859-1940).
Αθήνα, Λύκειο Ελληνίδων.
© Λύκειο Ελληνίδων, Αθήνα.

Χαράλαμπος Παχής, Τοπίο από την Κέρκυρα, 1873.
Λάδι σε μουσαμά 53x73 εκ.
Η πόλη της Κέρκυρας υπήρξε από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα του ελληνικού κράτους παρά τη στασιμότητα και την παρακμή που εμφανίζει κατά το τέλος του 19ου αιώνα.
Αθήνα, Εθνική Πινακοθήκη- Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Συλλογή Κουτλίδη αρ. εργ. 439.
Κωτίδης, Α., Ελληνική Τέχνη: Ζωγραφική του 19ου αιώνα, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1995, σ. 167, εικ. 137.
© ΥΠΠΟ.

’ποψη της Αθήνας στα 1870.
Γιακουμής, Χ., Η Ελλάδα: Φωτογραφικό και λογοτεχνικό ταξίδι στον 19ο αιώνα, Εκδόσεις Μπάστας Πλέσσας, Αθήνα 1998, σ. 133.
© Χ. Γιακουμής.

Από την εγκαθίδρυση του ελληνικού κράτους η Αθήνα διεκδικεί την πολιτική πρωτοκαθεδρία στο πλαίσιο του Ελληνισμού και προβάλλει ως εθνικό κέντρο. Η Κωνσταντινούπολη ωστόσο εξακολουθεί να αποτελεί το σημαντικότερο οικονομικό και πολιτισμικό κέντρο για το σύνολο των ελληνικών πληθυσμών, εντός και εκτός του ελληνικού βασιλείου. Στην εικόνα η Κωνσταντινούπολη στα τέλη του 19ου αιώνα.
Κεσίσογλου-Καρυστινού, Μ., Ενορία της Αγιάς Κωνσταντινουπόλεως: Τζιμπαλί, Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Αθήνα 1998, σ. 246.
© Α. Μήλλας.

Χειρόγραφο του Ιωάννη Μακρυγιάννη.
Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη.
Fotopoulos, D., Delivorrias, A., Greece at the Benaki Museum, Benaki Museum, Athens 1997, σ. 534, εικ. 941.
© Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα.

Ληστής της εποχής.
Λιθογραφία του H. Belle.
Κολιόπουλος, Γ., Ληστές: Η Κεντρική Ελλάδα στα μέσα του 19ου αιώνα, Εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1988.
© Εκδόσεις Ερμής.

Το εξώφυλλο της Εφημερίδας των Κυριών.
Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α.
© Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα.