ΤΡOΠOΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Α) Έρευνα
O σχεδιασμός γίνεται κυρίως με βάση τις δημοσιεύσεις των αρχαιολογικών ανασκαφών, αλλά και όλη τη σχετική βιβλιογραφία που μπορεί να συγκεντρωθεί από τις βιβλιοθήκες, τόσο τις ελληνικές όσο και των ξένων αρχαιολογικών σχολών. Τα αποτελέσματα της αρχικής αυτής έρευνας αποτελούν στην ουσία τη βάση της δουλειάς και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή της, η οποία εξαρτάται από τον όγκο της πληροφορίας που μπορεί να συλλεχθεί. Στο στάδιο αυτό το τμήμα συνεργάζεται και με άλλες ειδικότητες, κυρίως ιστορικούς και αρχαιολόγους, ώστε να εξασφαλιστεί η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συγκέντρωση υλικού.

Β) Αρχιτεκτονική σχεδίαση
Ακολουθεί ηλεκτρονική σχεδίαση των δομικών έργων, με κύριο εργαλείο εξειδικευμένο λογισμικό. Τελικό προϊόν αποτελούν τεκμηριωμένα αρχιτεκτονικά σχέδια: κατόψεις, όψεις, τομές. Τονίζεται ότι τα σχέδια δεν ψηφιοποιούνται, αλλά σχεδιάζονται εξαρχής. Το πρόγραμμα επιτρέπει τη σχεδίαση σε πραγματική κλίμακα 1:1 με βάση τις μετρήσεις και την πληροφορία που παρέχουν τα σχέδια των δημοσιεύσεων. Επιπλέον, ακριβώς επειδή ως πρόγραμμα λειτουργεί βάσει πραγματικών μεγεθών, εξασφαλίζει απόλυτη ακρίβεια και λεπτομέρεια. Στόχος είναι η όσο το δυνατόν πιο πιστή απόδοση της πληροφορίας, η οποία εξαρτάται πάντα από το αρχικό διαθέσιμο υλικό.

Σε κάθε ολοκληρωμένο σχέδιο αναγράφεται ο τίτλος του έργου, ο οποίος συνοδεύεται και από αναλυτική αναφορά στις πηγές που βασίστηκε η έρευνα. Υπάρχουν παραδείγματα έργων (π.χ. Έφεσος, Μαυσωλείο του Μπελεβί), όπου συναντάται ποικιλία απόψεων και αναπαραστάσεων από τους ερευνητές. Σε αυτές τις περιπτώσεις σχεδιάζονται όλες οι εκδοχές, ακριβώς επειδή στόχος είναι να αποδοθεί το σύνολο της πληροφορίας των έργων.

Δε σχεδιάζονται τα αρχαιολογικά ευρήματα, δηλαδή τα κτήρια στη σημερινή τους μορφή, αλλά επιχειρείται η αποκατάστασή τους. Η αποκατάσταση δεν περιορίζεται σε μεμονωμένα κτήρια, αλλά όπου είναι δυνατόν επεκτείνεται και σε ευρύτερα σύνολα, όπως η σχεδίαση του συγκροτήματος μιας αγοράς με τα κτήρια που την περιβάλλουν ή η απόδοση της όψης μιας οδού με το σύνολο των κτηρίων κατά μήκος της. Τα παραπάνω έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί αποτελούν συνθετική αρχιτεκτονική εργασία και σ' αυτή τη μορφή δεν υπάρχουν πάντα στις αρχικές δημοσιεύσεις, πράγμα που σημαίνει ότι αυτή η επεξεργασία γίνεται για πρώτη φορά από το τμήμα. Σ' αυτή τους τη μορφή τα τελικά αρχιτεκτονικά σχέδια αποτελούν μια τεκμηριωμένη ηλεκτρονική βάση, που απευθύνεται σε εξειδικευμένο κοινό ερευνητών.

Έφεσος, Βιβλιοθήκη του Κέλσου και Νότια Πύλη Εμπορικής Αγοράς

Έφεσος, Βιβλιοθήκη του Κέλσου (επεξεργασμένο σχέδιο)

Έφεσος, ’γ. Ιωάννης Θεολόγος (450 μ.Χ.)

Έφεσος, ’γ. Ιωάννης Θεολόγος (6ος αιώνας μ.Χ.)

Γ) Oπτικοποίηση
Στη συνέχεια ακολουθεί η γραφιστική επεξεργασία μέρους των θεμάτων, προκειμένου αυτά να γίνουν κατανοητά στο ευρύ κοινό. Επιδίωξη δεν είναι η απλή εικονογράφηση, αλλά η οπτική απόδοση του ουσιαστικού στοιχείου του έργου με στόχο την άμεση κατανόηση (π.χ. οι διαδοχικές φάσεις ενός κτηρίου).

ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ
Kύριο έργο του τμήματος είναι η Σχεδιοθήκη Δομικών Έργων, που αποτελεί την ηλεκτρονική βάση των τεκμηριωμένων αρχιτεκτονικών σχεδίων και εντάσσεται στο πρόγραμμα του ΙΜΕ «Ελληνική Μικρασιατική Εγκυκλοπαίδεια» (ΕΜΕ). Στην ουσία, η ΕΜΕ είναι ένα «ηλεκτρονικό βιβλίο» όπου παρουσιάζονται διάφορα θέματα του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας μέσα από τις εξής κατηγορίες: τοπωνύμια, πρόσωπα, γεγονότα, αρχιτεκτονικά έργα και ζητήματα γενικής ιστορίας. Τα τελικά αρχιτεκτονικά σχέδια αποτελούν, εκτός των άλλων, την επιστημονική βάση για την περαιτέρω επεξεργασία των θεμάτων στο ΙΜΕ από το εργαστήριο Γεωγραφικής Ανάλυσης και Χαρτογραφίας και το εργαστήριο Τρισδιάστατων Αναπαραστάσεων, με στόχο κυρίως την ψηφιακή απόδοσή τους στο χώρο. Επίσης, το συνολικό έργο του τμήματος, εκτός από ηλεκτρονική και αρχειακή μορφή, μπορεί να αξιοποιηθεί με ποικίλους τρόπους, όπως έντυπες και ηλεκτρονικές εκδόσεις, δικτυακοί κόμβοι, εκθέσεις κτλ. Παράδειγμα αποτελεί η έντυπη έκδοση του Iδρύματος με τίτλο «Πριήνη», που αφορά στην ομώνυμη ελληνιστική πόλη της Mικράς Aσίας. H μελέτη εστιάζει στην αρχιτεκτονική και την πολεοδομία της πόλης, με απώτερο στόχο την ολοκληρωμένη παρουσίαση του θέματος με τέτοιο τρόπο, ώστε να προσεγγίζει τόσο τους ερευνητές όσο και το ευρύ κοινό.

Πριήνη, προοπτικό κατά Zippelius (επεξεργασμένο σχέδιο)