ΕΝΟΤΗΤΑ V
Μύθοι σε μέταλλο...

Οι απεικονίσεις μυθολογικών παραστάσεων στα νομίσματα είναι σπάνιες, ίσως διότι η απόδοση πολλών προσώπων πάνω στη μικρή στρογγυλή επιφάνεια ενός νομίσματος είναι εξαιρετικά δύσκολη. Αντίθετα, οι αναπαραστάσεις μυθολογικών προσώπων είναι συχνότερες.

Ο Άδης, ερωτευμένος με την κόρη της Δήμητρας, την Περσεφόνη, την άρπαξε και να την οδήγησε στο βασίλειο του Κάτω Κόσμου, ενώ εκείνη μάζευε λουλούδια στους αγρούς με τη φίλη της Κυάνη. Έπειτα από αυτό ο Άδης επέστρεφε την Περσεφόνη έξι μήνες το χρόνο στη μητέρα της, ενώ την κρατούσε στον Κάτω Κόσμο τον υπόλοιπο χρόνο.

Ο μύθος της Περσεφόνης συμβολίζει όχι μόνο το πέρασμα στον άλλο κόσμο, αλλά και την αναγέννηση της φύσης, αφού, όσο χρόνο η Κόρη είναι στο Κάτω Βασίλειο (την περίοδο του χειμώνα), η Δήμητρα θρηνεί το χαμό της κόρης της, με αποτέλεσμα η φύση να μην ευδοκιμεί, ενώ την άνοιξη και το καλοκαίρι, όπου η Περσεφόνη επιστρέφει στη μητέρα της, τη θεά της γης, η φύση οργιάζει.

Η απεικόνιση της αρπαγής της Περσεφόνης στο νόμισμα της Έτεννας της Πισιδίας είναι εντυπωσιακή καθώς και η σύγκρισή της με την τοιχογραφία του 4ου αι. π.Χ. από τον τάφο της Περσεφόνης στη Βεργίνα. Το τέθριππο καθοδηγείται από τον πεζό Ερμή, που είναι αναγνωρίσιμος από το κηρύκειο που κρατά, τον πέτασο, το καπέλο που φορά, και τα φτερωτά του σανδάλια, ενώ η κίνηση της Περσεφόνης υποδηλώνει την έκπληξή της και τον αποτροπιασμό της για τον Άδη, που την απήγαγε.

Ηρακλής και Ευρυσθένης
Ο Ηρακλής σε μια στιγμή τρέλας σκότωσε τη γυναίκα του Μεγαρίδα και τα παιδιά τους. Για την κάθαρσή του ο χρησμός των Δελφών τού υπαγόρευσε να γίνει υπηρέτης του βασιλιά της Αργολίδας Ευρυσθέα, ο οποίος είχε οικειοποιηθεί το θρόνο από τον Ηρακλή, και να εκτελέσει τις εργασίες που θα του ανέθετε. Ο Ευρυσθέας, ο οποίος ήθελε να εξοντώσει τον Ηρακλή, του επέβαλε δώδεκα εργασίες τόσο δύσκολες, που στην πραγματικότητα για έναν θνητό ήταν άθλοι. Ο Ηρακλής τις διεκπεραίωσε με τη βοήθεια των θεών και δη της Αθηνάς.

Στο νόμισμα του Σιλλύου απεικονίζεται μία σπάνια παράσταση, η οποία ίσως αναφέρεται σε κάποιον τοπικό μύθο της περιοχής, διότι παρόμοια εικονογραφία συναντάται και σε νόμισμα της Ασπένδου. Ο Ευρυσθέας κάθεται σε θρόνο πάνω σε μία εξέδρα. Πίσω του βρίσκεται ένας γυμνός άνδρας άγνωστης ταυτότητας, ο οποίος κρατά δόρυ και ακουμπά το δεξί πόδι του σε έλαφο. Μπροστά στον Ευρυσθέα ο Ηρακλής όρθιος, αναγνωρίσιμος από τη λεοντή που κρατά στο δεξί χέρι, ακούει προφανώς τον επόμενο άθλο που πρέπει να εκτελέσει.

Ο Ηρακλής στραγγαλίζει το λιοντάρι της Νεμέας
Ένας από τους δώδεκα άθλους που επέβαλε ο Ευρυσθέας στον Ηρακλή ήταν να σκοτώσει το λιοντάρι που λυμαινόταν την περιοχή της Νεμέας. Η παράσταση του λέοντα που στραγγαλίζεται από τον ήρωα έχει αποτυπωθεί σε ποικιλία έργων τέχνης, όπως αγάλματα, αγαλματίδια, ανάγλυφα, αγγεία, σφραγιδόλιθους και άλλα.

Περσέας και Ανδρομέδα
Η Ανδρομέδα ήταν κόρη των βασιλέων της Αιθιοπίας. Η μητέρα της, η Κασσιόπη, περηφανεύτηκε ότι η κόρη της ήταν ομορφότερη από τις Νηρηίδες. Θυμωμένος ο Ποσειδώνας έστειλε ένα θαλάσσιο κήτος στην περιοχή, το οποίο κατασπάρασσε τους ανθρώπους. Σύμφωνα με το χρησμό, η μόνη σωτηρία ήταν η παράδοση της Ανδρομέδας στο θαλάσσιο κήτος. Τότε κατέφθασε ο Περσέας, αφού είχε σκοτώσει τη Μέδουσα Γοργώ, και την απελευθέρωσε από τα δεσμά της.

Στο νόμισμα ο Περσέας απελευθερώνει την Ανδρομέδα. Ο ήρωας κρατά στο αριστερό χέρι του γοργόνειο και άρπη, το όργανο με το οποίο αποκεφάλισε τη Γοργώ. Η αναπαράσταση του νομίσματος είναι παρόμοια με αυτήν της τοιχογραφίας της Πομπηίας.

Επιλέξτε τα παρακάτω εικονίδια και ξεναγηθείτε στις ενότητες της έκθεσης.