ΞΕΝΑΓΗΣΗ

Το νόμισμα επινοήθηκε στα τέλη του 7ου αι. π.Χ. στις νοτιοανατολικές ακτές της Μικράς Ασίας και χρησιμοποιήθηκε από τον ελληνικό κόσμο, ο οποίος και διέδωσε τη χρήση του. Τα αρχαία νομίσματα ήταν πεστά, δηλαδή το νόμισμα κατασκευαζόταν από το χτύπημα ενός θερμασμένου δισκίου (πέταλο) που τοποθετούνταν ανάμεσα σε δύο μήτρες, τον εμπροσθότυπο και τον οπισθότυπο, στις οποίες είχαν χαράξει εσώγλυφα το αρνητικό σχέδιο των νομισματικών τύπων.

Στην αρχή ο εμπροσθότυπος έφερε βαθουλώματα ή χαράγματα και ο οπισθότυπος ένα έγκοιλο τετράγωνο ακανόνιστου σχήματος. Αργότερα η εκάστοτε εκδίδουσα αρχή άρχισε να χαράζει στην μπροστινή όψη ένα συγκεκριμένο τύπο (κατά προτίμηση μορφές ζώων), ενώ στην πίσω όψη παρέμεινε το έγκοιλο τετράγωνο. Από τον 5ο αι. π.Χ. και εξής, χαράσσεται και στον οπισθότυπο ένας τύπος, δηλαδή μία παράσταση η οποία επίσης χαρακτήριζε και ταύτιζε την εκδίδουσα αρχή, διότι το νόμισμα, εκτός του ότι είναι αναπόσπαστο κομμάτι της οικονομικής ζωής μιας πόλης, είναι συγχρόνως και έκφραση της αυτονομίας της, όπως και της πολιτισμικής της ταυτότητας. Με την εξάπλωση της χρήσης του αλφαβήτου, από τις αρχές του 5ου αι. π.Χ. αναγράφεται ολογράφως ή σε σύντμηση και το όνομα της εκδίδουσας αρχής. Τα πρώτα νομίσματα ήταν από ήλεκτρο, ένα αυτοφυές κράμα χρυσού και αργύρου που το συνέλεγαν από τον Πακτωλό ποταμό στη Λυδία. Ο Κροίσος ήταν ο πρώτος που εξέδωσε νομίσματα από καθαρό χρυσό και ασήμι και για το λόγο αυτό απέκτησε και τη φήμη του πλουσιότερου ανθρώπου. Τα περισσότερα ελληνικά νομίσματα ήταν από άργυρο.

Τα νομίσματα μας πληροφορούν και για ιστορικά γεγονότα, όπως για τη διεξαγωγή κάποιου πολέμου, τη μετονομασία πόλεων, την κτίση πόλης ή αποικίας, την ομόνοια ή τη σύναψη συμμαχίας μεταξύ πόλεων, τη νεωκορία, την προσωπογραφία και τον πλήρη τίτλο βασιλέων ή αυτοκρατόρων, ενώ οι πληροφορίες που αντλεί κανείς από τα αναγραφόμενα ονόματα των αρχόντων είναι πολύτιμες για την ιστορική έρευνα και το δημόσιο βίο των ελληνικών πόλεων και βασιλείων.

Εκτός όμως από τις ιστορικές, πολιτικές, θρησκευτικές και περί το δημόσιο βίο πληροφορίες που μας παρέχει η εικονογραφία των νομισμάτων, μπορεί να αντλήσει κανείς και οικονομικές πληροφορίες για πολιτικο-οικονομικές συμμαχίες, νομισματικές μεταρρυθμίσεις, όπως υποτιμήσεις, για την έλλειψη μετάλλου ή τη δυσχέρεια νομισματοκοπίας καθώς και για εμπορικές συναλλαγές πόλεων και περιοχών.

Επιλέξτε τα παρακάτω εικονίδια και ξεναγηθείτε στις ενότητες της έκθεσης.