Αίγυπτος και Μεσοποταμία
Ο αθλητισμός και το αθλητικό πνεύμα υπήρχαν στη Μεσόγειο πολύ πριν
θεσμοθετηθούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Ελλάδα τον 8ο  αιώνα
π.Χ. Ορισμένες λογοτεχνικές και εικονογραφικές πηγές από την Αίγυπτο
και τη Μεσοποταμία, που χρονολογούνται περίπου από το 3000 π.Χ.,
μαρτυρούν την ύπαρξη αθλητικών δραστηριοτήτων. Σε αυτές τις περιοχές
διοργανώνονταν τακτικά αθλητικές συναντήσεις, σε μερικές από τις
οποίες συμπεριλαμβανόταν και η σίτιση των αθλητών. Ωστόσο, είναι
ελάχιστες οι ενδείξεις ότι στόχος αυτών των εκδηλώσεων ήταν η αναγνώριση
εκείνων που είχαν ιδιαίτερες επιδόσεις.
Οι φαραώ της Αιγύπτου και οι βασιλείς της Μεσοποταμίας κατέγραψαν το ενδιαφέρον τους για τις αθλητικές δραστηριότητες στους ναούς και τους τάφους τους. Τα αθλήματα στην Αίγυπτο περιλάμβαναν την πάλη, τις ραβδομαχίες, την πυγμαχία, το κυβίστημα (ακροβασία), την τοξοβολία, την ιππασία, την κωπηλασία και διάφορα αγωνίσματα με μπάλα. Τα παλαιότερα ανάγλυφα με παραστάσεις πάλης, όπου οι παλαιστές αναπαρίστανται γυμνοί, χρονολογούνται στο 2400 π.Χ. και διακοσμούσαν τους τάφους του Φθαχοτέπ και του Αχεθοτέπ.
Στο
Μπένι Χασάν βρέθηκαν πάνω από 4.000 αναπαραστάσεις σκηνών
πάλης, χρονολογημένες στο 2000 π.Χ., όπου απεικονίζονται πλήθος
από αθλητικές κινήσεις ή/και στάσεις αθλητών σε ζεύγη. Για
παράδειγμα, διακρίνονται παλαιστές με ζώνες, οι οποίοι επιχειρούν
να ρίξουν ανάσκελα τον αντίπαλό τους. Σ' ένα ανάγλυφο του
12ου αιώνα π.Χ. από το ναό του Ραμσή Γ' στο Μαντινέ Χαμπού
απεικονίζονται Αιγύπτιοι και ξένοι να συναγωνίζονται στην
πάλη και τη ραβδομαχία ενώπιον του φαραώ. Υπάρχει σκηνή ανακήρυξης
νικητή, μία άλλη που απεικονίζει τη μεσολάβηση ενός αξιωματούχου
και ακόμη μία στην οποία ένας Αιγύπτιος παλαιστής με λαβή
πνιγμού εξουδετερώνει τον αντίπαλό του και πανηγυρίζει. Μια
επιγραφή συνοδεύει την παράσταση και προειδοποιεί: "Πρόσεξε
καλά! Ο φαραώ είναι κοντά".
Οι παραστάσεις πάλης ήταν δημοφιλείς και στη Μεσοποταμία. Σκηνές πάλης, σκαλισμένες σε σφραγίδες και ανάγλυφα όλων των περιόδων, εικονίζουν παλαιστές με ζώνες που αρπάζουν τους αντιπάλους τους από τις δικές τους. Κείμενα σφηνοειδούς γραφής από την ίδια περιοχή αναφέρονται σε διάφορες στάσεις και λαβές. Σύμφωνα με μια άποψη, η πάλη με ζώνες είχε κυρίαρχη θέση στη ζωή ενός πολεμιστή-ήρωα. Στο γνωστό έπος του Γκιλγκαμές, ο ομώνυμος ήρωας αντιμετωπίζει τον Ενκίντου σε έναν αγώνα πάλης, όπου αρπάζουν ο ένας τον άλλον σαν εκπαιδευμένοι παλαιστές.
Πιθανότατα,
οι αθλητικές διοργανώσεις περιορίζονταν στη βασιλική αυλή
και ο αθλητισμός απασχολούσε κυρίως τα μέλη της ανώτερης τάξης.
Τα αιγυπτιακά κείμενα αποκαλύπτουν τη σπουδαιότητα της φυσικής
αγωγής για το φαραώ και τον περίγυρό του. Έτσι, γίνεται γνωστό
ότι ο Τούθμωσης Γ' στην τοξοβολία ικανοποιούσε τους οπαδούς
του με τις εντυπωσιακές επιδόσεις του και τον αριθμό των νικών
του, ενώ αλλού γίνεται αναφορά στο βασιλιά της Μεσοποταμίας,
ο οποίος επέδειξε την κυνηγετική του δεινότητα ενώπιον των
ευγενών του. Μια επιγραφή για το φαραώ Αμένοφη B' περιγράφει
πώς προκάλεσε άλλους ευγενείς να τον συναγωνιστούν στην τοξοβολία
και σε μια στήλη από την Γκίζα αναγράφεται ότι "τέτοιον άθλο
ποτέ κανείς δεν έκανε... μονάχα ο βασιλιάς, ο δοξασμένος".
|
