Μυκηναϊκή Ελλάδα
Στη μυκηναϊκή Ελλάδα (1600-1100 π.Χ.), όπως και στη μινωική Κρήτη,
οι αθλητικοί αγώνες αποτελούσαν αναπόσπαστο στοιχείο
των θρησκευτικών τελετών και των τελετών γονιμότητας. Οι Μυκηναίοι
διέφεραν από τους Μινωίτες στην αγάπη τους για τον πόλεμο και την
έφεσή τους στο κυνήγι, που αποτελούσε ένα είδος αγωνίσματος. Έτσι,
ενώ υιοθέτησαν από την Κρήτη το κυβίστημα, τα ταυροκαθάψια, την
πυγμαχία και την πάλη, πρόσθεσαν σε αυτά το δρόμο και την αρματοδρομία.
Το κυβίστημα δεν κατάφερε να γίνει ιδιαίτερα αγαπητό στη Μυκηναϊκή Ελλάδα και τα ταυροκαθάψια -όπως φαίνεται από απεικονίσεις σε σφραγιδόλιθους, τοιχογραφίες καθώς και στην πήλινη λάρνακα από την Τανάγρα- απέκτησαν το χαρακτήρα ενός ταφικού αγωνίσματος. Αντίθετα, η πυγμαχία και η πάλη αναδείχτηκαν τα πιο δημοφιλή αγωνίσματα για τους Μυκηναίους, που με τη σειρά τους τα μετέδωσαν στην Κύπρο κατά την Ύστερη Μυκηναϊκή εποχή. Ένα μυκηναϊκό αγγείο από την Κύπρο φέρει παραστάσεις πυγμαχίας, μαζί με την πρώτη αναπαράσταση αγώνα δρόμου, όπου οι δρομείς απεικονίζονται γυμνοί φορώντας κοσμήματα στο κεφάλι.
Το άρμα έγινε γνωστό στους Μυκηναίους από την Ανατολή και αρχικά
χρησιμοποιούνταν ευρέως ως μέσο επικοινωνίας από τα μέλη των  ανώτερων
κοινωνικά τάξεων. Στη συνέχεια, χρησιμοποιήθηκε στις πομπές διαφόρων
τελετών, στο κυνήγι, στη μετάβαση πολεμιστών στα πεδία μαχών και
στις αρματοδρομίες. Είναι πολύ πιθανόν ότι κατά τη Μυκηναϊκή εποχή
οι αρματοδρομίες τελούνταν στο πλαίσιο θρησκευτικών και κυρίως ταφικών
τελετών. Για παράδειγμα, η πρωιμότερη παράσταση άρματος στη μυκηναϊκή
τέχνη βρίσκεται στις λίθινες επιτύμβιες στήλες του ταφικού κύκλου
Α στις Μυκήνες, που χρονολογείται το 16ο αιώνα π.Χ. Επίσης, στη
λάρνακα της Τανάγρας, σημαντικό ταφικό μνημείο του 13ου αιώνα π.Χ.,
απεικονίζονται -εκτός από παραστάσεις πάλης και ταυροκαθαψίων- και
παράσταση αρματοδρομίας. Η άποψη ότι οι Μυκηναίοι καθιέρωσαν τους
αγώνες προς τιμήν ενός επιφανούς νεκρού, τα λεγόμενα "επιτάφια άθλα",
στηρίζεται κυρίως στην Ιλιάδα του Ομήρου, όπου τα αγωνίσματα φαίνεται
να αποτελούν σημαντικό τμήμα των ταφικών εθίμων. Αυτό υποδηλώνεται
από την περιγραφή των αθλητικών αγώνων που διοργανώθηκαν για να
τιμηθεί ο νεκρός ήρωας Πάτροκλος.
|
