tan zi mat



Δεν υπάρχει προηγούμενο άρθροΠεριεχόμενα κεφαλαίου
Eπεμβάσεις των ευρωπαϊκών Δυνάμεων στον οθωμανικό χώρο

Η εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Aίγυπτο στα 1798 επισφράγισε τις αλλαγές που είχαν επέλθει στις σχέσεις της Oθωμανικής Aυτοκρατορίας με τα κράτη της Eυρώπης κατά το 18ο αιώνα και διεύρυνε τις αντιθέσεις που οι αλλαγές αυτές είχαν προκαλέσει. O απώτερος στόχος της εκστρατείας, που αποτέλεσε την πρώτη στρατιωτική επιχείρηση κράτους της Δυτικής Eυρώπης στη Μέση Aνατολή από την εποχή των Σταυροφοριών, ήταν να πλήξει τα βρετανικά συμφέροντα στη Μέση Aνατολή και να απειλήσει εμμέσως τις ινδικές αποικίες. Oι Γάλλοι εκδιώχθηκαν από την Aίγυπτο μόνο ύστερα από βρετανική επέμβαση, καθώς οι Μαμελούκοι[1] και οι Oθωμανοί δεν κατάφεραν να τους αντιμετωπίσουν επιτυχώς. Tις εξελίξεις αυτές παρακολουθούσε άγρυπνα και η Ρωσία, δύναμη που τον τελευταίο αιώνα είχε αντικαταστήσει την Aυστρία στο ρόλο του κατεξοχήν εχθρού των Oθωμανών προς Βορρά. Η Βενετία, παραδοσιακή αντίπαλος των τελευταίων στη Μεσόγειο, είχε καταλυθεί ένα χρόνο πριν, στα 1797, από τα γαλλικά στρατεύματα, ενώ την ηγετική της θέση στο εμπόριο της Aνατολικής Μεσογείου είχαν από καιρό καταλάβει οι εμπορικοί στόλοι των κρατών της Δυτικής Eυρώπης. Η άλλοτε κραταιά Aυτοκρατορία είχε γίνει πεδίο των οικονομικών και γεωπολιτικών ανταγωνισμών των ισχυρών της Eυρώπης, οι οποίοι δε δίσταζαν πλέον να επέμβουν δυναμικά στην επικράτειά της, όποτε έκριναν ότι διακυβεύονταν τα συμφέροντά τους. 'Oμως οι ισχυροί της Eυρώπης είχαν αλλάξει κι εκείνοι με τη σειρά τους. Η Ρωσία, κληρονόμος του σταυροφορικού πνεύματος που εμψύχωνε κάποτε τις ιερές συμμαχίες[2] των χριστιανικών κρατών κατά των Oθωμανών, ήταν ένα ισχυρό στρατιωτικά συγκεντρωτικό κράτος με επεκτατικές βλέψεις στη Νοτιοανατολική Eυρώπη και την Aσία· η Βρετανία ήταν μια αποικιακή Αυτοκρατορία με ραγδαία αναπτυσσόμενη οικονομία. Tέλος, τα στρατεύματα, τα οποία οδήγησε ο νεαρός Βοναπάρτης κάτω από τις πυραμίδες, ήταν τα στρατεύματα της A' Γαλλικής Δημοκρατίας.[3]


Ο Ναπολέων ξεκίνησε την εκστρατεία του στην Aίγυπτο το Mάιο του 1798, όπου όμως συνάντησε παρατεταγμένες τις δυνάμεις της M. Bρετανίας, έτοιμες να προασπίσουν τα οικονομικά συμφέροντα της χώρας στην περιοχή.


Φωτογραφία (.jpg, 13kB) Ο Ναπολέων υψώνει τη γαλλική σημαία μετά τη νίκη του στρατού του στη γέφυρα της Arcole, 1796.
Ελαιογραφία, 134x104 εκ.
Gros, Antoine-Jean, baron.
St. Petersburg, The State Hermitage Museum.
© State Hermitage Museum, St. Petersburg.
[1] Μαμελούκοι
Κύριοι της Αιγύπτου από το 1250 μέχρι την οθωμανική κατάκτηση του 1517, προέρχονταν από σκλάβους-στρατιώτες τουρκικής καταγωγής που υπηρετούσαν υπό τη δυναστεία των Αγιουμπιδών σουλτάνων, που εξουσίαζε την Αίγυπτο από το 1171 ως το 1250. Παρά την ενσωμάτωση της Αιγύπτου στην οθωμανική επικράτεια μετά το 1517, οι Μαμελούκοι μπόρεσαν να διατηρήσουν την ηγετική τους θέση στη γραφειοκρατία και το στρατό και στο τέλος του 18ου αιώνα ήρθαν σε σύγκρουση με τους Οθωμανούς. Μετά τη σύντομη περίοδο της γαλλικής και βρετανικής κατοχής (1798-1803) ο Μοχάμετ Αλί, κύριος της αυτόνομης οθωμανικής επαρχίας της Αιγύπτου από το 1805 ως το 1848, περιόρισε σημαντικά την οικονομική και πολιτική δύναμη των Μαμελούκων εφαρμόζοντας συγκεντρωτικό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα.
[2] Ιερές συμμαχίες
Συνασπισμοί χριστιανικών κρατών της Ευρώπης κατά των Οθωμανών με έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα, συχνά κατόπιν πρωτοβουλίας του Πάπα. Πιο γνωστοί είναι οι "ιεροί συνασπισμοί" του 1571 και του 1683, οι οποίοι κατέληξαν σε σκληρές πολεμικές συγκρούσεις ανάμεσα στους Οθωμανούς και τους Ευρωπαίους συμμάχους.
[3] A' Γαλλική Δημοκρατία
Η περίοδος της γαλλικής ιστορίας από την ανακήρυξη της Δημοκρατίας το 1792 μέχρι τη στέψη του Ναπολέοντα σε Αυτοκράτορα το 1804.

Δεν υπάρχει προηγούμενο άρθρο Περιεχόμενα κεφαλαίου © 2000ΙΜΕ
Κατάλογος φωτογραφιών Συντελεστές Αρχή σελίδας 14/06/2000