Οι Έλληνες των παροικιών δεν ήταν μια ομοιογενής κοινωνική κατηγορία, αλλά
διαφοροποιούνταν ανάλογα με τον τόπο εγκατάστασης και δραστηριοποίησής
τους, τις σχέσεις που διατηρούσαν με το εθνικό κέντρο και τα ιδιαίτερα
επαγγελματικά, πολιτισμικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά τους. Ανεξάρτητα
από τις διαφορές του ο Eλληνισμός της Διασποράς συνέβαλλε αποφασιστικά
στη διαμόρφωση ενός νέου οικονομικού, κοινωνικού και ιδεολογικού κλίματος
που κυριάρχησε στην ελληνική κοινωνία στην κρίσιμη περίοδο των αρχών του
αιώνα και ιδιαίτερα μετά το κίνημα του 1909.
Στο πλαίσιο της παρακμής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της αποικιακής
εξάπλωσης αλλά και της ανάπτυξης εθνικιστικών κινημάτων στα Βαλκάνια, ο
παροικιακός Ελληνισμός φαίνεται να παρουσιάζει μια εικόνα κάμψης. Παρόλα
αυτά οι πολιτικές και οικονομικές συγκυρίες συμβάλλουν στη διατήρηση των
παλιών ή και στη δημιουργία κάποιων νέων ελληνικών κοινοτήτων, στα πρώτα
χρόνια του 20ού αιώνα.
Η νότια Ρωσία μετά το ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877-78 έγινε πεδίο πολυάριθμων
πληθυσμιακών αναδιαρθρώσεων που κατέληξαν στη σημαντική δημογραφική αναζωογόνηση.
Έτσι, αναδύθηκαν ελληνικές εστίες στα βόρεια και ανατολικά παράλια του
Εύξεινου Πόντου. Aργότερα, οι ελληνικές κοινότητες της Υπερκαυκασίας ενισχύθηκαν
από τα κύματα των Eλλήνων που έφτασαν εκεί μετά τις διώξεις του νεοτουρκικού
καθεστώτος και την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από τον ανατολικό
Πόντο το 1917.
Oι ελληνικές παροικίες του Κάτω Δούναβη και της ευρύτερης περιοχής της
βορειοανατολικής Βαλκανικής ευνοήθηκαν από τη στρατηγική οικονομικά θέση
του γεωγραφικού αυτού χώρου.
|