Αντιβασιλικός λόγος δεν είχε αρθρωθεί στην Ελλάδα εκτός από διάφορες μεμονωμένες περιπτώσεις, όπως αυτή του Γεώργιου Φιλάρετου, επικεφαλής ενός μικρού συνασπισμού πολιτικών που υποστήριζαν ήδη από το τέλος του 19ου αιώνα την εγκαθίδρυση της αβασίλευτης δημοκρατίας στην Ελλάδα και πρότειναν μεταρρυθμίσεις για την ελληνική κοινωνία.

Στην περίοδο αυτή αρχίζει να σημειώνεται μια κάποια αποδυνάμωση και αμφισβήτηση του θεσμού. Στην επόμενη περίοδο η αβασίλευτη δημοκρατία θα αποτελέσει ακριβώς το ιδεολογικό επιστέγασμα του βενιζελικού αστικού εκσυγχρονισμού συνδεμένου πλέον, μετά τη χρεοκοπία της αλυτρωτικής πολιτικής, με την οικοδόμηση ενιαίου εθνικού κράτους.

Από το 1921 ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου είναι ανοιχτά αντιβασιλικός και δημοκρατικός. Το Φεβρουάριο του 1922 επικρατεί κλίμα απόλυτης αναστάτωσης και αγωνίας, αποτέλεσμα των στρατιωτικών αποτυχιών, της διπλωματικής απομόνωσης και της οικονομικής κρίσης. Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ηγέτης του κόμματος "Δημοκρατικοί Φιλελεύθεροι", κυκλοφορεί το "Δημοκρατικό Μανιφέστο" υπογεγραμμένο από τον ίδιο και έξι συνεργάτες του. Η αντίδραση ήταν άμεση. Οι επτά που υπέγραφαν συνελήφθησαν και προφυλακίστηκαν με την κατηγορία της "εξυβρίσεως του Βασιλέως" και πέρασαν από δίκη, τη γνωστή "δίκη της Λαμίας" που τους καταδίκασε σε τριετή φυλάκιση. Το Μανιφέστο έκανε αίσθηση στην ελληνική κοινή γνώμη και διάφοροι "Τοπικοί Δημοκρατικοί Σύλλογοι" εμφανίστηκαν σε διάφορα σημεία της χώρας.