Aπό το 19ο αιώνα είχε διαμορφωθεί μια κατηγορία αστικών στρωμάτων προσδεμένα στον κρατικό μηχανισμό. Eπρόκειτο για τα παλιά "τζάκια", επαγγελματίες πολιτικούς, δικηγόρους, επτανήσιους ευγενείς, επιτελικούς αξιωματικούς, καθηγητές πανεπιστημίου, δικαστές, κρατικούς λειτουργούς και ανώτατους κληρικούς.

Στην κρατική αυτή αστική τάξη θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε τους χρηματιστές που στήριζαν τα έσοδά τους στους τόκους των κρατικών δανείων, καθώς και τους μεγαλογαιοκτήμονες κυρίως της Θεσσαλίας και της Άρτας. H παραδοσιακή κρατική αστική τάξη μετά το τρικουπικό πείραμα είχε δείξει τα όριά της, κάτι που έγινε οφθαλμοφανές στον τρόπο που οι πολιτικοί της εκπρόσωποι αντιμετώπισαν την κρίση του πολέμου του 1897.

H κοινωνική διάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας όμως χαρακτηριζόταν από ένα ιδιαίτερα ευρύ μικροαστικό στρώμα, τον παραδοσιακό κόσμο των "νοικοκυραίων" της πόλης και του χωριού. Eλεύθεροι επαγγελματίες, βιοτέχνες, μικροέμποροι, μεσάζοντες ανάμεσα στην αγροτική παραγωγή και στο μικρεμπόριο, χαμηλόβαθμοι δημόσιοι υπάλληλοι, μικροϊδιοκτήτες γης και ασχολούμενοι με την παροχή μικροϋπηρεσιών. Aυτές οι κοινωνικές κατηγορίες συνδέονται οργανικά με τον κρατικό μηχανισμό και κατ' επέκταση με την κρατική αστική τάξη μέσα από το σύστημα των πελατειακών σχέσεων. Διακρίνονταν για την ανοδική τους κοινωνική κινητικότητα, την οποία επέτρεπε ένα κατά βάση προσιτό εκπαιδευτικό σύστημα τόσο στη δευτεροβάθμια όσο ακόμη και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Tα κοινωνικά χαρακτηριστικά των μικροαστικών στρωμάτων, δημιούργησαν μια συντηρητική πολιτική νοοτροπία, η οποία καθόρισε και τη στάση αυτών των στρωμάτων κατά την κρίσιμη δεύτερη δεκαετία του αιώνα.

Από την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα αλλά όλο και πιο έντονα καθώς προχωρά ο 20ος εμφανίζεται στο προσκήνιο μια νέα επιχειρηματική αστική τάξη. Aπασχολούμενοι με το εξαγωγικό εμπόριο, εφοπλιστές, χρηματιστές με διεθνή καριέρα καθώς και οι πρώτοι βιομήχανοι προβάλλουν στον ορίζοντα του καχεκτικού ακόμη ελληνικού κράτους, προερχόμενοι από τον κόσμο του Ελληνισμού των παροικιών. H νέα αυτή αστική τάξη επιδιώκει να εγκαθιδρύσει τη δική της ηγεμονία στην ελληνική κοινωνία. Η διεκδίκηση της εξουσίας από μέρους της διαμορφώνει την κοινωνική βάση των πολιτικών συγκρούσεων που διαδραματίστηκαν στη χώρα από το 1909 και κατόπιν.