Ο Αίσωπος, διάσημος παραμυθάς της Αρχαιότητας, έζησε γύρω στον 6ο αιώνα π.Χ. Εδώ τον βλέπουμε να "συνομιλεί" με την αλεπού. Λεπτομέρεια κύλικας, 450 π.Χ. ©Βιβλιοθήκη Βατικανού

Κάπως έτσι ξεκινούσαν τα παραμύθια στη Βυζαντινή εποχή. Τα αφηγούνταν κυρίως οι μητέρες, οι τροφοί και οι γιαγιάδες, για να ηρεμήσουν και να κοιμίσουν τα παιδιά. Περιέγραφαν τις περιπέτειες φανταστικών προσώπων και ζώων, ή διάφορες αστείες καταστάσεις. Πολλά βυζαντινά παραμύθια ήταν..."μεταμφιεσμένοι" αρχαίοι ελληνικοί μύθοι, κάτι που δυσαρεστούσε τους Πατέρες της Εκκλησίας, γιατί πίστευαν ότι "μολύνουν την ακοή των νεαρών χριστιανών". Συνιστούσαν να λέγονται στα παιδιά ιστορίες από την Παλαιά Διαθήκη, όπως για τον Άβελ και τον Κάιν, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ. Έτσι, άρχισαν να καθιερώνονται τα παραμύθια για βασιλόπουλα και βασιλοπούλες, αλλά και για "κακούς" δράκους που προκαλούσαν καταστροφές και έθεταν σε δοκιμασίες τους "καλούς" ήρωες. Άλλα βυζαντινά παραμύθια μιλούσαν για ανθρώπους που μεταμορφώνονταν σε άλογα, ή για ζώα, στοιχεία της φύσης, αλλά και άψυχα αντικείμενα, που αποκτούσαν ανθρώπινη φωνή και συναισθήματα.

Κάπως έτσι τελείωναν τα βυζαντινά παραμύθια. Μερικές φορές οι αφηγητές τροποποιούσαν ή διασκεύαζαν τους μύθους του Αισώπου, σύμφωνα με τη χριστιανική ηθική. Συνήθιζαν, επίσης, να διηγούνται αστείες ιστορίες από τους Βίους των Αγίων και από την καθημερινή ζωή, γελοιοποιώντας ανθρώπινα πάθη και ελαττώματα, όπως την ψευτιά, την κλεψιά, τη φιλαργυρία, κ.ά. Μία τέτοια ιστορία μιλάει για δύο "πονηρούς" εμπόρους, που προσπάθησαν να κοροϊδέψουν ο ένας τον άλλον. Αντάλλαξαν τα σακίδιά τους, που περιείχαν -τάχα- πολύτιμα εμπορεύματα, αλλά όταν απομακρύνθηκαν και τα άνοιξαν, ανακάλυψαν ότι ήταν άδεια!

Στο Βυζάντιο συνήθιζαν να διηγούνται και ιστορίες από την Παλαιά Διαθήκη. Εδώ ο κατακλυσμός του Νώε, παράσταση από το χειρόγραφο που είναι γνωστό με την ονομασία "Γένεση της Βιέννης" (6ος αιώνας). ©Βιέννη, Εθνική Βιβλιοθήκη

ΣΥΝΕΧΕΙΑ