Η κορύφωση της σύγκρουσης ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ

Η επιτυχία της επιχείρησης "Animals" απέβη αποφασιστικής σημασίας για την ομαλή απόβαση των συμμαχικών δυνάμεων στη Σικελία, τον Ιούλιο του 1943. Ταυτόχρονα, η συνεργασία των αντιστασιακών οργανώσεων με τη βρετανική στρατιωτική αποστολή στην Ελλάδα αναθέρμανε τις ελπίδες για την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης στο πολιτειακό ζήτημα.

Όταν, ωστόσο, αντιπροσωπεία του ΕΛΑΣ μετέβη στην Αίγυπτο για συνομιλίες με την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση, το αίτημα για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος πριν από την επιστροφή του Γεωργίου Β' στην Ελλάδα απορρίφθηκε από το βασιλιά με προτροπή της βρετανικής κυβέρνησης. Επιπλέον, ο ΕΛΑΣ ζήτησε την παραχώρηση των Υπουργείων Εσωτερικών, Δικαιοσύνης και Πολέμου στη μεταπολεμική κυβέρνηση -αίτημα που απορρίφθηκε αμέσως από το σύνολο της ελληνικής ηγεσίας στην Αίγυπτο.

Από το σημείο αυτό και μετά η στάση του ΕΛΑΣ σκλήρυνε, τόσο απέναντι στην ελληνική και τη βρετανική κυβέρνηση όσο και απέναντι στον ΕΔΕΣ. Η κατάσταση σύντομα επιδεινώθηκε, καθώς ο ΕΛΑΣ και ο ΕΔΕΣ επιδόθηκαν σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις μεταξύ τους, επιδιώκοντας ο καθένας να μονοπωλήσει το κύρος της αντιστασιακής δράσης εις βάρος του άλλου. Από την πλευρά τους οι βρετανικές δυνάμεις διέκοψαν την παροχή στρατιωτικού υλικού στον ΕΛΑΣ, ενώ παράλληλα αύξησαν σημαντικά τη βοήθειά τους προς τον ΕΔΕΣ.

Ως τα τέλη Δεκεμβρίου του 1943 η κατάσταση είχε διαφύγει κάθε ελέγχου, γεγονός που επέβαλε διεθνή πρωτοβουλία για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών. Ο συμβιβασμός, γνωστός ως "συμφωνία της Πλάκας", προέβλεπε καθορισμό γεωγραφικών ορίων δράσης των δύο οργανώσεων, έτσι ώστε να αποφευχθεί μελλοντική σύγκρουση για τον έλεγχο της ίδιας περιοχής.