[Τα θαλάσσια μέσα]
[Τυπολογία των καραβιών στη Mεσόγειο και στα πελάγη της Oθωμανικής Αυτοκρατορίας]

Σοβαρές δυσκολίες συναντά κανείς, στην προσπάθεια να διακρίνει και ν' αποτυπώσει την τυπολογία των σκαφών, που διέπλεαν την ανατολική λεκάνη της Μεσογείου στους αιώνες της οθωμανικής κυριαρχίας.

H ναυτική ορολογία της εποχής είναι αρκετά ασαφής, καθώς το περιεχόμενο μιας λέξης άλλαζε συχνά στο πέρασμα των αιώνων. Οι πληροφορίες που φτάνουν ως εμάς σήμερα είναι προβληματικές στη σύνθεσή τους. Πρόκειται συνήθως για εικόνες, σκίτσα, σημειώσεις περιηγητών κι εμπόρων, κι έγγραφα του κράτους: όλ' αυτά τις περισσότερες φορές συντάσσονται από ανθρώπους με ελάχιστη σχέση με τη θάλασσα και το ναυτικό ταξίδι. Oι βασικές κατηγορίες, πλοίων που ενδεχομένως θα μπορούσε κανείς να διακρίνει ανάλογα με τη μορφολογία ή την αποστολή και τις λειτουργίες των σκαφών, πολύ συχνά μένουν χωρίς νόημα καθώς συναντούμε τύπους, οι οποίοι καταφέρνουν σε σύντομο χρονικό διάστημα να προσαρμοστούν σε πολλαπλές απαιτήσεις ναυσιπλοΐας. Mε τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκαν παραλλαγές κάποιου βασικού τύπου ανάλογα με τον τόπο και τον χρόνο ναυπήγησης, τον προορισμό του καραβιού και τους λαούς που το χρησιμοποίησαν.

Παρόλ' αυτά θα επιχειρήσουμε στον πίνακα που ακολουθεί να καταγράψουμε τους τύπους και τα ονόματα σκαφών, που συναντιόνταν πιο συχνά στις θάλασσες της Αυτοκρατορίας, δίνοντας έμφαση στα σκάφη των Eλλήνων καραβοκύρηδων και ναυτικών. Oπου μας είναι δυνατόν παραθέτουμε μια σύντομη αναφορά για το χρόνο και τη μορφή του κάθε τύπου, ενώ εντελώς σχηματικά κατατάσσουμε τα πλοία σε τρεις μεγαλύτερες ενότητες ανάλογα με το μέγεθος και τον τρόπο της πρόωσής τους. Tέλος, όπου αυτό είναι δυνατό, παραθέτουμε σχεδιάσματα σκαφών, παρμένα από το πολύτιμο λεύκωμα για την Ελληνική Εμπορική Nαυτιλία.