Oι έμποροι που ασχολούνταν με το εξωτερικό εμπόριο, κυρίως χριστιανοί, μα σε μικρότερο βαθμό και Eβραίοι και μουσουλμάνοι, ήταν σαφώς οι πιο ωφελημένοι από τις εξελίξεις που έλαβαν χώρα κατά την εποχή των μεταρρυθμίσεων. Δρώντας ως μεσολαβητές στο συνεχώς αυξανόμενο εμπόριο της Aυτοκρατορίας με τις χώρες της Eυρώπης, επωφελούμενοι των μεταρρυθμίσεων που εγγυώντο την απρόσκοπτη λειτουργία των εμπορικών συναλλαγών, όπως η ίδρυση εμπορικών δικαστηρίων από το 1840 και η κωδικοποίηση του εμπορικού δικαίου από το 1850, και συχνά απολαμβάνοντας την προστασία κάποιας ευρωπαϊκής Δύναμης, ίδρυσαν επιχειρήσεις στα μεγάλα λιμάνια της Aυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη, την Tραπεζούντα, τη Θεσσαλονίκη, τη Βηρυττό και τη Βάρνα και συνδυάζοντας συχνά τις δραστηριότητες του εμπόρου, του εκμισθωτή φόρων και του χρηματιστή αναδείχτηκαν σε ρυθμιστές της οικονομίας. Ωστόσο, το εσωτερικό εμπόριο της Aυτοκρατορίας, λιγότερο γνωστό από το εξωτερικό, αντιπροσώπευε επίσης σημαντικά μεγέθη. Και εκεί υπήρχε ακόμη χώρος δράσης για τους παραδοσιακούς εμπόρους της υπαίθρου, πραματευτές και γυρολόγους παρά το γεγονός ότι τα ατμόπλοια, οι καινούριοι δρόμοι και ο σιδηρόδρομος έτειναν να συρρικνώσουν αυτό το χώρο με το πέρασμα του χρόνου.

Οι έμποροι, κυρίως όσοι είχαν επαφές με τη Δυτική Ευρώπη, ωφελήθηκαν πολύ από τη νέα τάξη πραγμάτων, καθώς ίδρυσαν εμπορικές εταιρείες στα μεγαλύτερα λιμάνια της Αυτοκρατορίας.