Διφορούμενη ήταν η στάση που κράτησαν απέναντι στο Τανζιμάτ οι τεχνίτες, οι οποίοι είδαν τη δραστηριότητά τους να απειλείται από την αθρόα εισαγωγή δυτικοευρωπαϊκών βιομηχανικών προϊόντων, κυρίως υφασμάτων. Oι συντεχνιακές δομές, οι οποίες τους παρείχαν ασφάλεια εργασίας και κοινωνικής ένταξης στο παρελθόν, υπέστησαν ρήγματα τόσο επειδή έχασαν την πρωτοκαθεδρία της ρύθμισης των σχέσεων παραγωγής στις πόλεις όσο και λόγω της πίεσης που ασκούσαν οι μετανάστες από την ύπαιθρο, οι οποίοι διόγκωσαν τον αστικό πληθυσμό των Βαλκανίων αναζητώντας καλύτερη τύχη ως χειρώνακτες, τεχνίτες και μικρομαγαζάτορες.

Οι μεταρρυθμίσεις του 19ου αιώνα δημιούργησαν ένα "άνοιγμα" στην οθωμανική αγορά με μεγάλες εισαγωγές δυτικοευρωπαϊκών προϊόντων, κυρίως υφασμάτων, το οποίο έπληξε τους ντόπιους τεχνίτες.

Παρά το γεγονός ότι ούτε η οθωμανική αγορά, κάθε άλλο παρά ενοποιημένη, δέχτηκε τον ανταγωνισμό των ευρωπαϊκών προϊόντων παντού και με τον ίδιο τρόπο ούτε η αστυφιλία δημιούργησε παντού τις ίδιες εντάσεις, η ζωή στις πόλεις της Βαλκανικής άλλαζε καθώς νέες αντιθέσεις έκαναν την εμφάνισή τους. Aπό τον κόσμο των συντεχνιών και των νέων μεταναστών επανδρώθηκε ένα "μικροαστικό" σώμα και ένα αστικό "προλεταριάτο", συχνά δυσδιάκριτα μεταξύ τους. Aυτές οι κοινωνικές ομάδες ήρθαν σε αντίθεση με τους προύχοντες των κοινοτήτων, πύκνωσαν τις γραμμές των ριζοσπαστικών εθνικών κινημάτων και αφομοίωσαν γρήγορα τις μεταρρυθμιστικές διατάξεις περί ισοπολιτείας και ισονομίας στην έκφραση αιτημάτων πολιτικής συμμετοχής. Η αντίδραση πολλών μουσουλμάνων, κυρίως από τα κατώτερα αστικά στρώματα, πήρε τη μορφή της ανοιχτής κριτικής στο Τανζιμάτ, της αντιπαράθεσης στους μη μουσουλμάνους και της δαιμονοποίησης της Eυρώπης. Ας μην ξεχνάμε βέβαια ότι, όπως και στην περίπτωση της υπαίθρου, αν και σε όχι τόσο μεγάλο βαθμό, οι αντιστάσεις της παράδοσης ήταν ακόμη πολύ ισχυρές. Oύτε όλοι οι χριστιανοί έγιναν εθνικιστές από τη μια μέρα στην άλλη ούτε όλοι οι μουσουλμάνοι φανατικοί. O κόσμος της πόλης όμως αλωνόταν όλο και περισσότερο από τα νέα δεδομένα.