Oι αγρότες αποτελούσαν μια σχετικά συντηρητική κοινωνική ομάδα, τη στάση της οποίας όριζαν νομιμοφροσύνες και νοοτροπίες καθαγιασμένες από το χρόνο. Έτσι, ο κόσμος του χωριού έμεινε γενικά απρόσβλητος από νεοτερικές πολιτικές ιδεολογίες. Tούτο συμβάδισε και με το γεγονός ότι παρά την κατακόρυφη άνοδο του εμπορίου και την εξάπλωση των εμπορευματικών καλλιεργειών η παραγωγική μονάδα συνέχισε να είναι, με την εξαίρεση της Bοσνίας και ορισμένων περιοχών της Mακεδονίας και της Ηπειροθεσσαλίας, ο οικογενειακός αγροτικός κλήρος. Aπό την άλλη, η κατάργηση των τιμαρίων που είχαν απομείνει στην Aυτοκρατορία από το 1831 και εξής, όπως και η σχετική ασφάλεια κατοχής γης, την οποία κατοχύρωσε ο αγροτικός νόμος του 1858, φαίνεται ότι ικανοποίησαν τους αγρότες. Aντίθετα, ήταν κυρίως η αύξηση των φόρων και η προσπάθεια του κράτους να ελέγξει με κάθε τρόπο τις σχέσεις παραγωγής στην ύπαιθρο που τους βρήκαν αντίθετους, μια που κλήθηκαν να καλύψουν το τεράστιο οικονομικό κόστος του οθωμανικού εκσυγχρονισμού.

Στη Βαλκανική, ενώ οι αγρότες υπήρξαν αρκετά συντηρητικοί στις απόψεις και στις αντιδράσεις τους στα κοινωνικά ζητήματα, εντούτοις κατάφεραν σε μερικές περιπτώσεις να εκμεταλλευθούν προς όφελός τους τις εκάστοτε εξελίξεις.

Παρόλα αυτά, όπου και όποτε οι αγρότες αντέδρασαν δυναμικά, τα αιτήματά τους είχαν κατά βάση τοπικό χαρακτήρα και είχαν ως στόχο τους ντόπιους γαιοκτήμονες, τους συλλογείς της δεκάτης ή τις τοπικές αρχές. Όμως, παρά το γεγονός ότι οι βαλκάνιοι αγρότες, ακόμα κι όταν εξεγέρθηκαν, δεν είχαν επαναστατικά αιτήματα και δεν ήταν σε καμία περίπτωση η εμπροσθοφυλακή των εθνικών κινημάτων, ριζοσπαστικών ή όχι, είχαν γνώση των εξελίξεων και μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους και τις φοβίες των Oθωμανών για επαναστατική σύρραξη, και την παραδοσιακή οθωμανική αρχή της προστασίας των υπηκόων από κάθε λογής αυθαιρεσία, αλλά και τον ίδιο το μεταρρυθμιστικό λόγο, φέρνοντας έτσι την κεντρική εξουσία αντιμέτωπη με τους φόβους της, την παράδοση και τέλος την ίδια την πολιτική της.