Aνάμεσα στα πολλά και ποικίλα μέτρα που έλαβε ο μεταρρυθμιστής Μιτχάτ-πασάς (1822-1884) κατά τη διάρκεια της θητείας του (1864-68) ως βάλι (vali: διοικητής) του νεοσύστατου πρότυπου βιλαετίου του Δούναβη, του Τούνα βιλαγιετί (Tuna vilayeti), στη βόρειa Βουλγαρία, μερικά από τα οποία, όπως η δημιουργία ιδρυμάτων αγροτικής πίστης, στέφθηκαν από επιτυχία, η εκπαιδευτική του πολιτική και η αντίδραση των Βουλγάρων απέναντι σε αυτήν αξίζουν ιδιαίτερης μνείας, καθώς αποκαλύπτουν τους όρους και τα όρια της εφαρμογής του οθωμανιστικού δόγματος. Tο σχέδιο του Μιτχάτ προέβλεπε στα 1865 την ίδρυση σχολείων για τουρκόφωνα και βουλγαρόφωνα παιδιά. Στα σχολεία της πρώτης βαθμίδας η εκπαίδευση θα ήταν χωριστή, αλλά στη δεύτερη και στην τρίτη βαθμίδα τα σχολεία θα ήταν μικτά και μόνο τα θρησκευτικά θα διδάσκονταν χωριστά. Στα μικτά σχολεία η γλώσσα διδασκαλίας θα ήταν τα οθωμανικά τουρκικά ύστερα από τα δύο πρώτα χρόνια. Παράλληλα, τα κεφάλαια χρηματοδότησης των κοινοτικών σχολείων των Βουλγάρων θα χρησιμοποιούνταν μαζί με άλλους πόρους στην οικονομική στήριξη του νέου συστήματος.

Ο Μιτχάτ-πασάς προσπάθησε να εφαρμόσει ένα νεοτεριστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο βιλαέτι του Δούναβη, το οποίο όμως συνάντησε την αντίδραση και των δυο μερών, χριστιανών και μουσουλμάνων.

Tο σχέδιο του Μιτχάτ απέτυχε παταγωδώς, καθώς συνάντησε την αντίδραση των βουλγαρικών κοινοτήτων, οι οποίες κάθε άλλο παρά πρόθυμες ήταν να θυσιάσουν την εκπαιδευτική τους αυτονομία στο βωμό του Oθωμανισμού, αλλά και την εχθρική στάση των συντηρητικών μουσουλμάνων που αντιτίθεντο στον κοσμικό χαρακτήρα των μικτών σχολείων. Η βουλγαρική διανόηση από την άλλη, τόσο οι μετριοπαθείς κύκλοι της πρωτεύουσας όσο και οι ριζοσπάστες, θεώρησε το σχέδιο του Μιτχάτ απόπειρα κατάπνιξης του βουλγαρικού εθνικού κινήματος, το οποίο εκείνη την εποχή ταλαντευόταν ανάμεσα στην προσπάθεια για την ίδρυση αυτόνομης Βουλγαρικής Εκκλησίας και στην επαναστατική προοπτική. O Μιτχάτ κατηγορήθηκε για προσπάθεια "αποβουλγαρισμού" του χριστιανικού πληθυσμού και το επιχείρημα που επιστρατεύτηκε από τους μετριοπαθείς ήταν ότι το εκπαιδευτικό του σχέδιο αντέβαινε στις διατάξεις του Χάτι Χουμαγιούν, που παραχωρούσαν εκπαιδευτική αυτονομία στα μιλέτ. Έτσι, δεν είναι περίεργο που το "οθωμανιστικό" εγχείρημα του Μιτχάτ, αντιμέτωπο τόσο με τις μετριοπαθείς και ριζοσπαστικές εκδοχές του βουλγαρικού εθνικισμού όσο και με τη συντηρητική πτέρυγα των μουσουλμάνων, αλλά και εμπλεκόμενο στις εσωτερικές αντιφάσεις των μεταρρυθμίσεων, κατέληξε σε αποτυχία.