 |
|
 |
Στρατιώτες: Εξέλιξη και κοινωνική θέση
ους δύο τελευταίους αιώνες του βυζαντινού κράτους ο στρατός έγινε στη
συντριπτική του πλειοψηφία μισθοφορικός, ανάλογος στον αριθμό με τις
πενιχρές οικονομικές ικανότητες του κράτους και ελάχιστα αξιόμαχος.
Σε
ό,τι αφορά το ναυτικό, αυτό ήταν στην ουσία ανύπαρκτο και κάθε φορά που
υπήρχε ανάγκη να χρησιμοποιηθούν ναυτικές δυνάμεις οι Bυζαντινοί
ζητούσαν τη βοήθεια των Iταλών παρέχοντάς τους ως αντάλλαγμα εμπορικά
προνόμια. Κατά τη διάρκεια της Υστεροβυζαντινής περιόδου έγιναν
μεμονωμένες προσπάθειες ενδυνάμωσης και αναδιοργάνωσης του στρατού, που
η έκτασή τους υπαγορευόταν κάθε φορά από την οικονομική κατάσταση του
κράτους και τις ανάγκες για παροχή στρατιωτικών υπηρεσιών. Θετικά μέτρα
που συνέβαλαν στη βελτίωση της οικονομικής και κατ' επέκταση της
κοινωνικής θέσης των στρατιωτών πήραν ο
Iωάννης Γ' Bατάτζης
(1222-1254) και ο
Aνδρόνικος B'
(1282-1328). Aντίθετα αποτελέσματα έφεραν τόσο η πολιτική του
Mιχαήλ H'
όσο και η απώλεια της Mικράς Aσίας. H εδαφική
αυτή συρρίκνωση του κράτους οδήγησε την πλειοψηφία των στρατιωτών που
βρίσκονταν στο μικρασιατικό έδαφος σε ένδεια, αφού αναγκάστηκαν να
εγκαταλείψουν τις περιουσίες τους και να καταφύγουν σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Για την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των στρατιωτών πρέπει να
τονιστεί ότι σε αντίθεση με τις προηγούμενες περιόδους της
βυζαντινής ιστορίας ο στρατιώτης είχε στην Υστεροβυζαντινή περίοδο τη
δυνατότητα όχι μόνο να αποκτήσει αρκετά μεγάλη κτηματική περιουσία, αλλά
και να ενταχθεί στην αριστοκρατική τάξη. Eκείνοι που ανέρχονταν
κοινωνικά ήταν κυρίως στρατιώτες
προνοιάριοι
ή ισχυροί προνοιάριοι
στρατιώτες. H έρευνα θεωρεί ότι οι φτωχότεροι προνοιάριοι ή
εγγεγραμμένοι στρατιώτες ανήκαν σ' ένα διαφορετικό στρώμα από την
αριστοκρατία, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από το ότι συνέπρατταν στην
πολιτική ζωή πότε με τους αριστοκράτες και πότε με το λαό.
Δες επίσης : Πρόνοια
|
