Ύστερα από τόσους πολύχρονους αγώνες, μελέτη επιστημονική, πείρα κ'
εφαρμογή σ' όλα τα είδη του λόγου, εικοσάχρονη επικράτηση της Δημοτικής,
πέρα και πέρα στη λογοτεχνία, αλήθεψη της δύναμης του λαού που τη μιλεί,
τη ζη και τη μεταχειρίζεται-εντύπωση μας κάνει να ξανάρχουνται με επιχειρήματα
τριμένης αξίας, με γνώμες παλιές, κρίσες στηριγμένες σε ατομικά γούστα,
καθηγητές στο πανεπιστήμιο της γνώσης και της δουλειάς του κ. Ν. Πολίτη,
και να γνωματεύουνε δογματικά, αμφισβητώντας την πίστη προς τη γλωσσική
αναγέννηση, το σημαντικότερο πνεματικό δρόμο που περπάτησε το Έθνος τα
τελευταία χρόνια, ξαναβρίσκοντας εκεί τη χαμένη και παραστρατημένη του
αληθινή και πλούσια ψυχή. Ο σκοπός φανερός. να φέρουν εμπόδια στην εξέλιξη
μιας τόσο γερής μεταρρύθμισης, που από καρό είναι πια κοινός πόθος κάθε
έλληνα μορφωμένου πραματικά και λεύτερου πνεματικά.
Το ζήτημα που άλλοτε ξετάστηκε απ' όλες του τις όψεις, που φανάτισε τους
δασκάλους άλλης εποχής, που ξεσήκωσε τυφλό κοσμάκη ενάντια σε φανταστικούς
κίντυνους, που τράβηξε την προσοχή κάθε γραμματισμένου, ήρθε καιρός να
πάψη να είναι ακόμα "ζήτημα". Ο λαός αρκετά τυραννήθηκε από τους
μανταρίνους, με τη στενοκεφαλιά μερικώνε, με τα συμφέροντα άλλωνε, αρκετά
πισωδρόμισε στη μόρφωση, βούλιαξε με την αδιαβασιά, και δοκίμασε αποτελέσματα
ενός βραχνά, που του κατάτρωγε τα παιδικά του σκολιάτικα χρόνια. Η αλλαγή
ωρίμασε κ' ήρθε μοναχή της. Κι αν πρωτοστάτησε η Λογοτεχνία, δεν είναι
τούτο κατά τύχη, μα γιατί σα σιμώτερα στα αιστήματα του λαού, έβαλε πρώτη
αυτί στον ιερό κρυφό του πόθο, που τονε διαλαλήσανε άφοβα, αρματωμένοι
με Ποίηση κ' Επιστήμη, Σολωμοί και Ψυχάρηδες. Η μεταρρύθμιση έγινε πια.
Θα προχωρέσει με θάρρος γιατί την οδηγεί ο νόμος της Ανάγκης.
Ενάντια σ' όσους νομίζουν ακόμα πως το βαθιά ταφιασμένο σκέλεθρο της Καθαρεύουσας
είναι μπορετό να πάρη ψυχή, σ' όσους απιστούνε προς τη φωνή της ζωής και
της αλήθειας, σ' όσους μ' αμφιβολίες και με δισταγμούς αντικρύζουνε τη
σημερινή νίκη της Δημοτικής, -έρχεται αυτή μας η διαμαρτυρία υπογραμμένη
από τους νεώτερους που νοιώθουνε βαθιά τη σημασία της γλωσσικής Αναγέννησης,
σήμερα μάλιστα που οι λαοί, πατώντας κάθε λογίς σκλαβιά, συντρίβουν όλα
τα δεσμά που μεσαιωνικές πρόληψες, αντίληψες σκολαστικές και συντηρητικές
τύφλες, τους έχουν αλυσοδέσει τη ζωή, την ψυχή και το πνέμα.
Έχουμε πίστη ακατανίκητη και τη διαλαλούμε πως η Δημοτική έχει όλα τα βιολογικά
συστατικά γλώσσας πολιτισμένης και πως μ' αυτή μοναχά η διανοητική ζωή
της Ελλάδας θα μπορούσε να χαρή άνοιξες καινούργιες.
Αθήνα, 25 του Φλεβάρη 1919.
Αντιγραφή από το Π. Μουλλάς (εισ.-επιμ.), Η παλαιότερη πεζογραφία
μας, τ. I', σ. 380.
|
 |
