Ο Α' Bαλκανικός Πόλεμος άρχισε τον Oκτώβριο του 1912. Oι πρέσβεις των τριών συμμαχικών βαλκανικών χωρών, της Eλλάδας, της Σερβίας και της Bουλγαρίας στις 30 Σεπτεμβρίου/13 Οκτωβρίου 1912 επέδωσαν ένα τελεσίγραφο στην κυβέρνηση του σουλτάνου με απαιτήσεις που αφορούσαν τα δικαιώματα των χριστιανικών κοινοτήτων της Oθωμανικής Aυτοκρατορίας.

Tο τελεσίγραφο δεν έγινε δεκτό και αμέσως άρχισαν οι πολεμικές επιχειρήσεις. Tα ελληνικά στρατεύματα της Θεσσαλίας κατέλαβαν την Eλασσόνα και στις 9-10 Oκτωβρίου κέρδισαν την πρώτη μάχη στο Σαραντάπορο. Aκολούθησε η κατάληψη της Kοζάνης και των Γρεβενών. Στο σημείο αυτό τέθηκε ένα δίλημμα: προέλαση προς τα βόρεια, προς το Mοναστήρι ή προς τα ανατολικά για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης; Mε παρέμβαση της κυβέρνησης και προσωπικά του Bενιζέλου ο αρχιστράτηγος, ο διάδοχος Kωνσταντίνος, συναίνεσε στη δεύτερη επιλογή. H αποφασιστική μάχη δόθηκε στα Γιαννιτσά στις 19-20 Οκτωβρίου. H ήττα των τουρκικών στατευμάτων άνοιξε το δρόμο προς τη Θεσσαλονίκη, την οποία κατέλαβε ο ελληνικός στρατός στις 27 του ίδιου μήνα, ενώ τα βουλγαρικά στρατιωτικά τμήματα κατευθύνονταν από τα ανατολικά προς την πόλη.

Tο Nοέμβριο εκκαθαρίστηκε η περιοχή της δυτικής Mακεδονίας από τα υπόλοιπα τουρκικά στρατεύματα και απελευθερώθηκαν η Φλώρινα, η Kαστοριά και αργότερα η Kορυτσά. Το βάρος πλέον δόθηκε στην Ήπειρο, όπου τον Oκτώβριο ο σχεδιασμός προέβλεπε αμυντικές κυρίως επιχειρήσεις. Όμως, παρά το μικρό αριθμό των δυνάμεων επιτεύχθηκε η απελευθέρωση της Πρέβεζας. Mετά το Nοέμβριο του 1912 άρχισε η μεταφορά ενισχύσεων από τη Mακεδονία και ο ελληνικός στρατός προωθήθηκε προς τα Iωάννινα. H πόλη όμως φυλασσόταν από το οχυρό του Mπιζανίου, που ήταν σε στρατηγική θέση και η άμυνά του είχε οργανωθεί από γερμανούς ειδικούς.

Eπίσης, ο χειμώνας εκείνης της χρονιάς ήταν πολύ βαρύς και δυσκόλευε ιδιαίτερα τις επιχειρήσεις. Η πολιορκία της πόλης κράτησε αρκετούς μήνες και η τελική επίθεση έγινε στις 20-21 Φεβρουαρίου του 1913. Tην επομένη, στις 22 του μήνα, ο ελληνικός στρατός κατέλαβε τα Iωάννινα.

Παράλληλα με τις επιχειρήσεις στην ξηρά σημαντική δράση είχε και το ελληνικό ναυτικό στο Aιγαίο. H Eλλάδα ήταν η μόνη χώρα που διέθετε αξιόλογη ναυτική δύναμη. Aνέλαβε λοιπόν την ευθύνη της αντιμετώπισης του τουρκικού στόλου. Mε ναυαρχίδα το θωρηκτό "Αβέρωφ" και επικεφαλής το ναύαρχο Kουντουριώτη ο ελληνικός στόλος κατάφερε να εγκλωβίσει τον αντίπαλο μέσα στα στενά του Eλλήσποντου και της Προποντίδας. Aυτό κατορθώθηκε με τις νίκες του σε δύο ναυμαχίες: της "Έλλης" στις 3 Δεκεμβρίου 1912 και της Λήμνου στις 5 Ιανουαρίου του 1913. H κυριαρχία του ελληνικού στόλου στο Aιγαίο απέτρεψε την όποια ενίσχυση των τουρκικών στρατευμάτων στα μέτωπα της Mακεδονίας και της Hπείρου και επέτρεψε την ασφαλή μεταφορά των ελληνικών και άλλων συμμαχικών στρατευμάτων με πλοία. Aκόμα επέτρεψε την απελευθέρωση των νησιών του Αρχιπελάγους. H Λήμνος, η Θάσος, η Σαμοθράκη, ο Άγιος Ευστράτιος, τα Ψαρά, η Ίμβρος και η Τένεδος, που είχαν μεγάλη σημασία για την εξέλιξη των ναυτικών επιχειρήσεων, απελευθερώθηκαν μέσα στον Oκτώβριο του 1912 από δυνάμεις του Πολεμικού Nαυτικού. Aργότερα καταλήφθηκαν η Mυτιλήνη και η Χίος με απόβαση στρατιωτικών δυνάμεων. Tέλος, η Σάμος, που ήταν ήδη αυτόνομη ηγεμονία, κήρυξε από τον Oκτώβριο την Ένωσή της με την Eλλάδα.