Διλήμματα και επιλογές

Στο β' μισό της δεκαετίας του '30, η Ελλάδα επιδίωξε να ενισχύσει την αμυντική της θέση μέσω εγγυήσεων από τις Δυτικές Δυνάμεις για την εδαφική της ακεραιότητα, χωρίς ωστόσο να προκαλέσει την Ιταλία ή να εγκαταλείψει την πολιτική της ουδετερότητας απέναντι στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές Δυνάμεις. Με δεδομένο τον αυξανόμενο διπολισμό του ευρωπαϊκού συστήματος μετά το 1937, μία τέτοια πολιτική παρουσίαζε πολλαπλά προβλήματα και έκρυβε εξίσου πολυάριθμους κινδύνους. Η πιο δυναμική ένταξη της χώρας στη σφαίρα επιρροής της Βρετανίας, ειδικά μετά τις εγγυήσεις του 1939 και τη μη ανανέωση του συμφώνου με την Ιταλία, κατέστησε τις επανειλημμένες διαβεβαιώσεις της ελληνικής κυβέρνησης για την ουδετερότητα της χώρας προβληματικές και εξέθεσε την Ελλάδα στα επεκτατικά σχέδια του Mussolini.

Από την άλλη πλευρά, όμως, ούτε η καταρρέουσα βαλκανική συνεργασία ούτε ο περιορισμένος χαρακτήρας των αγγλογαλλικών εγγυήσεων αποτελούσαν ουσιαστική ασπίδα πολιτικής και στρατιωτικής προστασίας. Υπό το πρίσμα αυτό, η ελληνική εξωτερική πολιτική περιορίστηκε στο να τηρήσει στάση αναμονής, αναγνωρίζοντας από τα υπάρχοντα δεδομένα και ενδείξεις πως οι ρευστοί διεθνείς συσχετισμοί επρόκειτο να ανατραπούν δραματικά σε σύντομο χρονικό διάστημα.