 |
|
 |
Έναρξη εμφυλίου
 η
μακρόχρονη βασιλεία του
Ιωάννη Ε' Παλαιολόγου
διακόπτει η περίοδος διακυβέρνησης
του βυζαντινού κράτους από τον
Ιωάννη Στ' Καντακουζηνό
(1347- 54), καθώς και οι αντίστοιχες του
Ανδρόνικου Δ' Παλαιολόγου
(1376-79) και του
Ιωάννη Ζ' Παλαιολόγου
(1390). Στην πρώτη περίοδο της βασιλείας του Ιωάννη Ε'
(1341-47) κυριάρχησαν οι διαμάχες γύρω από τη διαδοχή του
Ανδρόνικου Γ'
(+1341), που οδήγησαν σε ένα δεύτερο εμφύλιο πόλεμο πιο σφοδρό και καταστροφικό
από τον προηγούμενο.
Όταν πέθανε ο Ανδρόνικος Γ', δεν υπήρχε ξεκάθαρα διάδοχος
του αυτοκρατορικού θρόνου και ο γιος του Ιωάννης που προφανώς θα τον διαδεχόταν
ήταν τότε εννιά χρονών. Έπρεπε λοιπόν να διοριστεί κάποιος αντιβασιλέας,
γιατί επιπλέον απαιτούνταν άμεση αντιμετώπιση των εξωτερικών εχθρών (Tούρκοι,
Σέρβοι και Βούλγαροι). Ο
μέγας δομέστικος
Ιωάννης Καντακουζηνός,
που ήταν ο στενότερος συνεργάτης του Ανδρόνικου Γ', θεώρησε φυσικό να
αναλάβει ο ίδιος την αντιβασιλεία. Έσπευσε να αντιμετωπίσει τους εχθρούς
της αυτοκρατορίας με στρατό και κατάφερε να αποκαταστήσει την ειρήνη.
Ενώ όμως ο Καντακουζηνός βρισκόταν τον Ιούλιο του 1341 στη Θράκη για στρατιωτικές
επιχειρήσεις, στην Κωνσταντινούπολη δημιουργήθηκε μια αντίπαλη ομάδα από
τον πατριάρχη
Ιωάννη Καλέκα,
τη βασιλομήτωρα
Άννα της Σαβοΐας
και το
μέγα δούκα
Αλέξιο Απόκαυκο.
Η ομάδα αυτή αυτοανακηρύχτηκε επίσημη αντιβασιλεία
και επωφελούμενη από την απουσία του Καντακουζηνού στέρησε τον τελευταίο
από τα αξιώματά του και δήμευσε την περιουσία του. Ο Ιωάννης Καντακουζηνός
τότε έλαβε στο Διδυμότειχο τον Οκτώβριο του 1341 το αυτοκρατορικό στέμμα,
προβάλλοντας ωστόσο τον εαυτό του ως συμβασιλέα του Ιωάννη Ε' και όχι
ως αντίπαλό του. Η αντιβασιλεία απάντησε στην ενέργεια αυτή του Καντακουζηνού
με τη στέψη του μικρού Ιωάννη Ε' σε αυτοκράτορα στις 19 Νοεμβρίου 1341.
Ο εμφύλιος δεν μπορούσε πλέον να αποφευχθεί.
|
