|
Λουτρά της Φαυστίνας
Διάσπαρτα σε όλο το πολεοδομικό ιστό της Μιλήτου έχουν βρεθεί πολλά οικοδομήματα Θερμών των Αυτοκρατορικών χρόνων,  τα οποία αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής των ρωμαϊκών πόλεων. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι Θέρμες της Φαυστίνας, που βρίσκονται στα νότια του Λόφου του Θεάτρου, σε μικρή απόσταση από το ομώνυμο λιμάνι και το Στάδιο της πόλης. Το συγκρότημα διατηρείται σήμερα σε αρκετά καλή κατάσταση, έτσι ώστε να μπορούμε να διακρίνουμε τους επιμέρους χώρους του.
Κύριο χαρακτηριστικό του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού του είναι η ασυμμετρία που παρουσιάζει στη διάταξη των αιθουσών του, η οποία οφείλεται στις ιδιαίτερες συνθήκες και τους περιορισμούς που υπαγορεύονταν από τη διαθέσιμη προς οικοδόμηση έκταση. Συγκεκριμένα, η κάτοψη των λουτρών προσαρμόστηκε στην μορφολογία του εδάφους μιας δύσβατης περιοχής που κάποτε καταλάμβανε η κοίτη ενός ποταμού. Το κτήριο μάλιστα δεν εντασσόταν στον ιπποδάμειο πολεοδομικό ιστό της πόλης.
Μια μεγάλη τετράγωνη παλαίστρα διαστάσεων 62 × 64 μ. καταλάμβανε το δυτικό τμήμα του συγκροτήματος και αποτελούσε τον κύριο χώρο άθλησης. Ο υπαίθριος χώρος της παλαίστρας περιβαλλόταν από μονώροφη στοά με μαρμάρινους μονολιθικούς, αρράβδωτους κίονες με σύνθετα κιονόκρανα, που έφεραν επιστύλιο με πλούσιο γλυπτό διάκοσμο.
Οι εγκαταστάσεις των λουτρών αναπτύσσονταν στα  ανατολικά και περιελάμβαναν οκτώ παραλληλόγραμμες αίθουσες διαφορετικών διαστάσεων με θολωτή στέγαση, παράλληλες και κάθετες μεταξύ τους με αποτέλεσμα να σχηματίζουν ένα ακανόνιστο και συμπαγές σύνολο, το οποίο στα βόρεια και ανατολικά συμπληρωνόταν από μία σειρά μικρότερων βοηθητικών χώρων. Οι θερμαινόμενοι και ψυχροί χώροι λούσεως διέθεταν πισίνες και πολυτελή κατασκευή με ορθομαρμαρώσεις και μαρμάρινα δάπεδα, ενώ γλυπτά έργα συμπλήρωναν την εσωτερική διακόσμησή τους.
Οι χώροι λούσεως αναπτύσσονται πίσω από μία επιμήκη αίθουσα (ambulacrum) μήκους 80 μ., χαρακτηριστική της αρχιτεκτονικής των ρωμαϊκών Θερμών, η οποία πιθανώς προοριζόταν  ως χώρος υποδοχής και συναντήσεων ή ως αποδυτήριο. Στις μακριές πλευρές της διαμορφώνονταν 13 θάλαμοι (ύψους 4 μ. και πλάτους 2-3 μ.), όπου βρίσκονταν δύο ή τρεις κλίνες για την ανάπαυση των επισκεπτών.
Στα βόρεια το ambulacrum επικοινωνούσε με μια τετράγωνη αψιδωτή αίθουσα με πλούσιο αρχιτεκτονικό και γλυπτό διάκοσμο, που προοριζόταν πιθανόν για την αυτοκρατορική λατρεία. Αγάλματα του Απόλλωνα και των Μουσών, τα οποία κοσμούσαν τις κόγχες που ανοίγονταν στους τοίχους της αψιδωτής αίθουσας, εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο της Κωνσταντινούπολης.
 Η διαδικασία που ακολουθούσαν οι λουόμενοι ήταν η ακόλουθη: από το χώρο του ψυχρού λουτρού (frigidarium), που βρισκόταν ανατολικά από το ambulacrum, περνούσαν στο χλιαρό (tepidarium) και στη συνέχεια στο θερμό λουτρό (caldarium), δηλαδή στη μεγάλη κεντρική αίθουσα των Θερμών, διαστάσεων 27,30 × 14,85 μ., η οποία διέθετε τετράγωνες και ημικυκλικές πισίνες (natatio), για να καταλήξουν στους χώρους εφίδρωσης (sudatorium) στη νοτιοανατολική γωνία του συγκροτήματος. Στο χώρο για το ψυχρό λουτρό (frigidarium, διαστάσεων 6,50 × 12 μ. υπήρχε μεγάλη πισίνα νερού (natatio frigida),  την οποία κοσμούσαν αγάλματα που λειτουργούσαν ως κρήνες. Ανάμεσά τους ξεχώριζε το άγαλμα ενός ποτάμιου θεού, πιθανόν προσωποποίηση του Μαιάνδρου, θραύσματα του οποίου βρέθηκαν κατά τη διάρκεια των ανασκαφικών ερευνών. Οι χώροι θέρμανσης βρίσκονταν στο ανατολικό και το βόρειο τμήμα του συγκροτήματος και από εκεί η θέρμανση διοχετευόταν στην κεντρική αίθουσα των Θερμών (caldarium) και στους υπόλοιπους χώρους μέσα από υπόκαυστα και πήλινους αγωγούς.
Τα λουτρά της Μιλήτου χτίστηκαν γύρω στα μέσα του 2ου αιώνα προς τιμή της αυτοκράτειρας Φαυστίνας, συζύγου του Μάρκου Αυρηλίου, η οποία το 164 πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στη Έφεσο και όχι στη Μίλητο. Το συγκρότημα επισκευάστηκε περίπου στα μέσα του επόμενου αιώνα.
|
