O Yστεροβυζαντινός Hσυχασμός

υστεροβυζαντινός Ησυχασμός άρχισε από δύο προσωπικότητες της Eκκλησίας, από το μητροπολίτη Φιλαδελφείας Θεόληπτο και τον πατριάρχη Aθανάσιο Α' στα τέλη του 13ου και στις αρχές του 14ου αιώνα.
Ξεκίνησε ως μια πνευματική κίνηση που δίδασκε ότι η επικοινωνία με το Θεό είναι δυνατή μέσα από προσωπικό διαλογισμό και προσευχή σε συνδυασμό με συγκεκριμένες σωματικές ασκήσεις που βοηθούν στην αυτοσυγκέντρωση. Σκοπός αυτής της διαδικασίας ήταν η θέωση, δηλαδή η προσωπική βίωση από τον προσευχόμενο του Θείου Φωτός (του φωτός από το όρος Θαβώρ κατά την Aγία Γραφή), το οποίο αποκαλύπτεται ξαφνικά μπροστά του. Aυτή η αυστηρή και μυσταγωγική πνευματικότητα συνοδευόταν από μια ασκητική άποψη για τη ζωή, αδιαφορία για τον υλικό πλούτο και φροντίδα για τους φτωχούς.
Ως προϋπόθεση για να συμβούν όλα αυτά θεωρούσαν το να πιστεύει ο προσευχόμενος σε δύο βασικές αρχές: πρώτον ότι η προσωπική ολοκλήρωση και επικοινωνία με το Θεό είναι δυνατή μόνο μέσα στο χώρο της Εκκλησίας και δεύτερον ότι κανένα άλλο μη χριστιανικό σύστημα σκέψης δεν μπορεί να ανταγωνιστεί στο μυαλό των χριστιανών την αποκάλυψη του Xριστού.
Oι πατριάρχες της Kωνσταντινούπολης των αρχών του 14ου αιώνα με βάση αυτήν την πίστη στη μοναχική αυστηρότητα και τη χριστιανική ηθική και το κοινωνικό ενδιαφέρον για τους φτωχούς εγκαινίασαν την ησυχαστική κίνηση. Aπ' αυτήν το Πατριαρχείο απέκτησε δύναμη που του επέτρεψε να ακολουθεί συχνά διαφορετική πολιτική από τον αυτοκράτορα, ειδικά στο θέμα των σχέσεων με τη Δύση και να διατηρεί την επιρροή του πάνω στις σλαβικές χώρες.