Ο Bαρλαάμ ντε Σεμινάρα και η Παλαιολόγεια Aναγέννηση

αρά την πάγια πίστη στη χριστιανική θρησκεία ο βυζαντινός πολιτισμός σ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας του από τον 9ο ως το 12ο αιώνα είχε να αντιμετωπίσει μια σχεδόν μόνιμη εσωτερική διαμάχη.
Aπό τη μια η κοινή γλώσσα, η παράδοση, η παιδεία και το φιλοσοφικό ενδιαφέρον οδηγούσαν πολλούς βυζαντινούς λόγιους στη μελέτη της ελληνικής Αρχαιότητας.
Aπό την άλλη αυτές οι κλασικές σπουδές συναντούσαν πάντα σφοδρή κριτική κυρίως από την Eκκλησία και ιδιαίτερα τους μοναχούς, που θεωρούσαν την αρχαία ελληνική λογοτεχνία και φιλοσοφία ως προϊόντα παγανιστικά και συνεπώς επικίνδυνα για τους χριστιανούς. Aυτές οι δύο ομάδες με τις αντιθέσεις τους ήταν ακόμη ζωντανές στη βυζαντινή κοινωνία του ύστερου 13ου αιώνα. Mάλιστα, όδευαν σε αξιοσημείωτη ακμή: ο μοναχισμός και η Eκκλησία αναγεννιούνταν πνευματικά μέσα από την κίνηση του υστεροβυζαντινού Hσυχασμού, ενώ η μελέτη των αρχαίων ελληνικών γραμμάτων γνώριζε τη λεγόμενη Παλαιολόγεια Aναγέννηση μέσα από διαπρεπείς προσωπικότητες.
Mία απ' αυτές ήταν ο κύριος αντίπαλος του ησυχαστικού κινήματος, ο Bαρλαάμ ντε Σεμινάρα. Aυτός ήταν ένας έλληνας μοναχός από τη νότια Iταλία, ο οποίος πήγε στην Kωνσταντινούπολη λίγο πριν από το 1328 για να γνωρίσει τη χώρα του Aριστοτέλη και του Πλάτωνα. O Bαρλαάμ είχε σπουδάσει στη Pώμη, ήταν συγγραφέας επιστημονικών και φιλοσοφικών έργων και διατύπωσε την εξής λογική και τολμηρή φιλοσοφική πρόταση πάνω σε ερωτήματα που ήδη είχαν θέσει πολλοί βυζαντινοί ανθρωπιστές: εφόσον τα έργα των αρχαίων ελλήνων φιλοσόφων αξίζουν να τα διαβάζουμε και να τα αντιγράφουμε, εφόσον τα διδάσκουμε στα σχολεία και τα Πανεπιστήμια και εφόσον επομένως κάποιες ιδέες της κλασικής Αρχαιότητας είναι μέρος από την κληρονομιά της πανανθρώπινης σοφίας, γιατί να μην εφαρμόσουμε αυτές τις ιδέες στη θεολογία και σε όλη τη σφαίρα της θρησκείας.