Γεωγραφικά σύνορα της αυτοκρατορίας την περίοδο 527-565
    Όταν ο Ιουστινιανός Α' ανέβηκε στο θρόνο, το 527, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία περιοριζόταν στα ανατολικά εδάφη της. Η εξασθένιση της ρωμαϊκής κυριαρχίας στη Δυτική Ευρώπη και οι βαρβαρικές εισβολές του 5ου αιώνα οδήγησαν στην ίδρυση των γερμανικών κρατών: το βασίλειο των Οστρογότθων στην Ιταλία και το δυτικό Ιλλυρικό, το βασίλειο των Βησιγότθων στην Ισπανία, τα βασίλεια των Φράγκων και των Βουργουνδών στη Γαλατία, το βασίλειο των Βανδάλων στη βόρεια Αφρική. Άλλα βαρβαρικά φύλα (Ούννοι, Άβαροι, Σλάβοι, Βούλγαροι) είχαν εγκατασταθεί πέρα από το Δούναβη, το φυσικό βόρειο σύνορο των Βαλκανίων. Οι αιματηρές επιδρομές τους προκαλούσαν τεράστιες καταστροφές στις περιοχές μέχρι την Κωνσταντινούπολη στα ανατολικά και την Πελοπόννησο στα νότια.
  Η ανάκτηση της ρωμαϊκής Δύσης και η αποκατάσταση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως κυρίαρχης δύναμης του κόσμου ήταν το μεγαλύτερο όραμα του Ιουστινιανού Α'. Στο διάστημα 530-550 πραγματοποιήθηκε μία βραχύβια ανάκτηση περιοχών της Δύσης που επέκτειναν τα σύνορα της αυτοκρατορίας από το Γιβραλτάρ μέχρι τη Μεσοποταμία, περικλείοντας σχεδόν ολόκληρη τη Μεσόγειο και το μεγαλύτερο μέρος της Μαύρης Θάλασσας. Μέχρι το 560 η αυτοκρατορία είχε ανακτήσει τη βόρεια Αφρική (532-534), την Ιταλία (535-552) και τη νότια Ισπανία (551). Τα δυτικά εδάφη περιλάμβαναν -εκτός από τις βορειοδυτικές επαρχίες που είχαν χαθεί οριστικά- την Ιταλία, τη Σικελία, τα νησιά της δυτικής Μεσογείου (Σαρδηνία, Κορσική, Βαλεαρίδες), περιοχές της Ισπανίας και της βόρειας Αφρικής (Αλγερία, Τυνησία, Λιβύη).
  Τα ανατολικά εδάφη της περιλάμβαναν τα Βαλκάνια (τις σημερινές δημοκρατίες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Αλβανία και την Ελλάδα), τη Μικρά Ασία και μέρος της Μεσοποταμίας (σήμερα στην Τουρκία), τη Συρία, την Παλαιστίνη (Λίβανος, βόρειο Ιράκ, Ισραήλ, Ιορδανία) και την Αίγυπτο. Πέρα από τον Ευφράτη ποταμό απλωνόταν μία άλλη μεγάλη δύναμη, ο παραδοσιακός εχθρός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η Περσία των Σασσανιδών.