H παραγωγή χειρογράφων και η εικονογράφησή τους
Το
2ο και 3ο αιώνα, βιβλία με δεμένες σελίδες (κώδιξ, λατ. codex)
άρχισαν να αντικαθιστούν τον παραδοσιακό κύλινδρο από πάπυρο.
Ήταν ανθεκτική και εύκολη στη χρήση γραφική ύλη τόσο για το
κείμενο όσο και για την εικονογράφηση.
Ο κώδικας του Διοσκουρίδη
στη Βιέννη, του 6ου αιώνα, είναι το πιο πολυτελές από τα
βυζαντινά επιστημονικά χειρόγραφα. Περιέχει αρκετά έργα ιατρικής
και φαρμακολογίας και πολυάριθμες μικρογραφίες, κυρίως ολοσέλιδες
εικονογραφήσεις φυτών με αλφαβητική σειρά καθώς και εικόνες
φιδιών, εντόμων, ζώων και πτηνών.
Στην αρχή του χειρογράφου,
μικρογραφίες του κένταυρου Χείρωνα, του Γαληνού
και του Διοσκουρίδη παραπέμπουν στην ιστορία της φαρμακολογίας.
Μία άλλη απεικονίζει την
Ιουλιανή Ανικία, στην οποία ήταν
αφιερωμένο το χειρόγραφο, ένθρονη ανάμεσα στις προσωποποιήσεις
της Μεγαλοψυχίας και της Φρόνησης να
ρίχνει χρυσό σε ένα αντίγραφο του βιβλίου, το οποίο κρατά ένας
ερωτιδεύς. Μέσα στο οκτάγωνο πλαίσιο, μία επιγραφή με αργυρά
γράμματα επαινεί την Ιουλιανή για ένα ναό που έχτισε για τους
κατοίκους της συνοικίας Honoratae, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, λίγο
πριν το 512. Το βιβλίο ήταν πιθανόν το δώρο τους στην Ιουλιανή.
Οι ερωτιδείς απεικονίζονται να χτίζουν το ναό στα τριγωνικά
διάχωρα του οκτάγωνου πλαισίου.
Από τα θρησκευτικά χειρόγραφα
του Πρώιμων Bυζαντινών χρόνων, το ευαγγέλιο στο Ροσσάνο (Rossano) στην Καλαβρία της Ιταλίας, το ευαγγέλιο της Σινώπης στο Παρίσι και η Γένεση (Παλαιά Διαθήκη) στη Βιένη είναι τα καλύτερα,
με ωραίες εικονογραφήσεις των ευαγγελικών εδαφίων και της αφήγησης
των Εβδομήκοντα επάνω σε πολυτελή περγαμηνή, βαμμένη με πορφύρα.
Αυτό το τελευταίο χαρακτηριστικό μπορεί να δηλώνει έναν αυτοκρατορικό
χορηγό, αφού η πορφύρα ήταν το χρώμα αποκλειστικά του αυτοκράτορα.
Και τα τρία χρονολογούνται στον 6ο αιώνα. Το ευαγγέλιο του
Ραμπουλά (Rabbula) στη Φλωρεντία είναι ένα συριακό χειρόγραφο, που ολοκληρώθηκε το
586 από το γραφέα Ραμπουλά στη μονή του Αγίου Ιωάννη στη Ζάγκμπα (Beth Zagba) της Μεσοποταμίας.
|